Vice, bilim insanlarının Çin’in Jinping Dağları’nın 2,4 km altında bulunan bir yeraltı laboratuvarında nükleer füzyon deneyleri yaparak evrendeki en eski yıldızları incelemeyi başardığını yazıyor.
Astronomideki en büyük görevlerden biri, Popülasyon III olarak bilinen, uzayda parlayan ilk yıldızları gözlemlemektir. Bilim insanları bu ilk nesil yıldızların Büyük Patlama’dan 100 ila 250 milyon yıl sonra bir yerde tutuştuğuna, ardından hızla yanıp devasa süpernovalar olarak patladığına inanıyor.
İnsanlar Popülasyon III yıldızlarını hiç görmediler, ancak bilim insanları onların elementlerinden doğan yıldızları gördüler. SMSS0313-6708 adı verilen böyle bir yıldız 13,6 milyar yıldır parlıyor ve bu da onu insanlar tarafından şimdiye kadar gözlemlenen en eski yıldızlardan biri yapıyor. Dünya’dan sadece 6.000 ışık yılı uzaklıkta bulunan bu eski yıldız, evrenin erken dönemlerinden kalma bir yıldız için beklenenden daha yüksek bir kalsiyum elementi konsantrasyonu içerdiğinden bilim insanlarını şaşırtmıştır.
Pekin Normal Üniversitesi araştırmacısı Liyong Zhang liderliğindeki bilim insanları, eski yıldızlarda kalsiyum gibi ağır elementlerin üretimini açıklayan önemli bir nükleer reaksiyonu yeniden yarattılar. Ekip deneyi, parçacık fiziği ve nükleer fizik deneyleri için dünyanın en derin çalışan laboratuvarı olan ve 2.400 metre dikey kayanın altında bulunan bir yeraltı tüneli olan Çin Jinping Yeraltı Laboratuvarı’nda (CJPL) gerçekleştirdi.
Ayrıca bkz: GitHub 90 Milyon Kullanıcı Sınırını Aştı!
Zhang ve meslektaşları, neon elementinin bir versiyonunu üreten belirli bir reaksiyonun Popülasyon III’te daha önce tahmin edilenden 7,4 kat daha yaygın olabileceğini buldu. Nature dergisinde yayınlanan çalışmaya göre, bu bulgu SMSS0313-6708’in yüksek kalsiyum içeriğini açıklıyor ve daha önce karasal laboratuvarlarda mevcut olmayan bu önemli reaksiyonun güncellenmiş bir ölçümünü sağlıyor.
Başka bir deyişle, her yeni nesil yıldız, ataları tarafından üretilen ağır metallerle zenginleştiriliyor ve ardından döngüyü ileriye doğru çevirerek evreni yeni bir grup karmaşık ağır elementle tohumluyor. Popülasyon III yıldızları neredeyse tamamen hafif elementler olan hidrojen ve helyumdan oluşuyordu, ancak ölümleri SMSS0313-6708 gibi yıldızları oluşturan daha ağır elementleri yarattı.
Bilim adamları, nükleer füzyon reaksiyonlarını incelemek için laboratuvarı Dünya’ya ulaşan ve hassas cihazların çalışmasını engelleyen kozmik radyasyondan koruyan yeraltı konumundan yararlanma göreviyle karşı karşıya kaldılar. Yeraltında yapılan deneyler, Popülasyon III de dahil olmak üzere yıldızların derinliklerindeki elementlerin üretimini kontrol eden mekanizmaları ortaya çıkarmıştır.