COVID-19 pandemisinin gündemimizi derinden işgal ettiği günlerde gelecek adına yazmak mantıklı görünmeyebilir. Fakat artık salgının psikolojik etkilerinin de hissedilebileceği günlerde gündemden bir dem uzaklaşmak ve kısa vadede hakkında çokça konuşacağımız ya da konuşmak durumunda kalacağımız teknoloji trendlerini şimdiden kısaca tanımak herkes için faydalı olacaktır.

Teknoloji olarak puanlar dünyası

Anlaşılması için puanlama sistemi diyebileceğimiz konu artık hayatlarımızın içinde ve kısa vadede çok daha etkin olması bekleniyor. Puanların önemini şu an kavramamız zor olabilir ama bir UBER şoförü yada  AirBnb sisteminde evini kiralayan birini bulabilirseniz (ki UBER şoförü bulmamız artık maalesef zor) muhtemelen çok önemli olduğuna sizi ikna edecektir. Ayrıca muhtemelen örneklerini Çin’de gördüğünüz sistem de Çin ile sınırlı kalmayacak.

İlginizi çekebilir: Apple’a yüz tarama sistemi nedeniyle 1 milyar dolarlık dava açıldı!

Bizi sıralamak, etiketlemek, kataloglamak ve kategorilendirmek için verilerimiz toplanır, rafine edilir – yani ürün haline getirilir –  ve meta değeri olan bir hale sokulur. Peki neden? Cevap, sistemlerin ‘bizim için’ ve bizim hakkımızda karar vermesini kolaylaştırmak amacına hizmet etmektir. Yani artık algoritmaların karar verdiği bir dünyada bulunuyoruz, bir diğer deyişle algoritmik determinizm çağında yaşıyoruz. Giderek artan oranda yapay zeka içeren ve seçim yapan sistemler,  kişisel tarihimizi,  özel koşullarımızı ve insanlığımızın özelliklerini (şimdilik) bilmeden bizi puanlıyor. Yüzlerce şirket bu şekilde müşteri avlıyor, kazanıyor. Şirketler, telefonunuzda kaç kez hangi uygulamayı açtığınızı, hangi cihazları kullandığınızı, nerede ne kadar zaman harcadığınızı, ne tür yiyecek sipariş ettiğinizi ve iletilerinizle ilgili bilgiler de dahil olmak üzere binlerce benzersiz veri noktanızı gizlice veya açıktan topluyor ve inceliyor. Bu sistem ve bu sistem odaklı teknolojiler popüler ve kısa vadede teknoloji trendleri arasından daha da yukarılara çıkacak.

Konu ile ilgilenenler veya evde kalmamız gereken günlerde güzel bir seyirlik arayanlar, Black Mirror adlı popüler dizinin 3. Sezon 1. bölümünü  (Dibe Vuruş) izleyebilir. İzleyeceklere keyifli seyirler…

Sonraki: İnsanlar ve Sentetik İnsanlar

Netflix ve YouTube, internetin COVID-19 pandemisi nedeniyle benzeri görülmemiş kullanım koşulları altında çökmesini önlemek için en az bir ay akış kalitesini düşürecek. Her iki şirket de önlemlerin 30 gün boyunca tüm video akışlarını etkileyeceğini söyledi.

Netflix yaptığı açıklamada, “bunun Avrupa ağlarındaki Netflix trafiğini % 25 civarında azaltacağını tahmin ediyoruz dedi ve kullanıcıların “algılanabilir video kalitesinde bir düşüş görmesi” anlamına gelebileceğini ekledi.

Netflix tarafından Türkiye‘nin Ortadoğu kategorisinde konumlandırılması nedeniyle bu durumdan etkilenmeyeceğinin – kesinlik içermese de – dillendirildiğini de ekleyelim.

Google sözcüsü ise “sistem üzerindeki stresi en aza indirmek ve aynı zamanda iyi bir kullanıcı deneyimi sunmak için hükümetler ve ağ operatörleri ile çalışmaya devam ediyoruz”, açıklamasını yaptı.

İlginizi çekebilir: Tedbir döneminde makine öğrenmesi

Duyurular, AB yetkililerinin internetteki büyük baskıdan endişe duyduklarını açıklamalarının ardından geldi. 11 Mart çarşamba günü AB, Netflix ile konuyu görüşmüştü. Perşembe günü yapılan açıklamada, akış platformları, telekom operatörleri ve kullanıcıların “virüs yayılımına karşı savaş sırasında internetin düzgün işlemesi için adımlar atmak konusunda ortak sorumluluğa sahip oldukları” söylendi.

İnternet trafiği yoğunlaşıyor

2019 raporuna göre, tüketicilere gönderilen verilerin yaklaşık %60’ını video içerikleri oluşturuyor ve Netflix ve YouTube toplam trafiğin %25’ini neden oluyor.  (Sandvine verilerine göre)

ABD’de ise oyun trafiğinde % 75’lik bir sıçrama ve VPN kullanımında% 30’luk bir artış kayıtlara geçti. (Verizon verileri)

Facebook da salgının etkilerinin sınırlarını zorladığını kabul etti. Muhabirlere yaptığı bir açıklamada Mark Zuckerberg, salgının dünyanın dört bir yanındaki milyonlarca insanı evde kalmaya zorladığını, bu nedenle Facebook’un hizmetlerinin kullanım oranlarında “büyük dalgalanmalarla” karşılaşıldığını söyledi. Talep artışı genellikle yılbaşı gecesinde görülen artışın “çok ötesinde” olarak nitelendirildi. Özellikle WhatsApp ve Facebook Messenger‘da sesli ve görüntülü görüşmeler normalin iki katından fazla şekilde gerçekleşti.

İnternet kullanımında keskin bir artış olmasına rağmen, şimdiye kadar herhangi bir kesinti bildirilmedi.

Ülkemiz özelinde ise, özellikle uzaktan eğitim başlatılacağı hafta yaklaşırken bunun yaratacağı yük konusunda özel bir çalışma yapıldığına dair bir bilgilendirme maalesef yok.

Her birimiz internet talebi konusunda biraz daha bilinçli olmak durumunda kalabiliriz.

İngiltere merkezli Cable adlı site dünyada geniş bant internet fiyatları durumunu ülkeler bazında kıyaslayan bir çalışma yayınladı.  İlgili çalışmada ülkeler paketlerin minimum, maksimum ve ortalama fiyatlarına göre sıralandı. Türkiye‘nin de aralarında bulunduğu birçok ülkeden pek çok internet paketi (Türkiye için 34 farklı paket)  fiyatının derlenmesiyle oluşturulan listede ortalama fiyat kategorisinde Türkiye  kendine 16. sırada yer buldu.

İlginizi çekebilir: 10 soruda Türkiye interneti (VİDEO)

Türkiye’de internet fiyatları

Türkiye ortalama 80 liralık ortalama geniş bant internet fiyatıyla 208 ülkeyi kapsayan çalışmada internete en az ücret ödeyen 16. ülke olarak görünüyor. Peki bu ne derece doğru? İstatistiklerin sayıların doğruluğuyla oynamadan dahi yanlış fikirler verebilecek hale sokulabileceğini bilenler için biraz daha derine bakmaya ihtiyaç var.

İşin gerçek yüzüne ulaşabilmek için farklı yollar mevcut.  İnternetin reel olarak pahalılığının yada ucuzluğunun tespiti için ne yapabiliriz?Ben değerlendirmemize ülkelerin asgari ücretlerini ekleyerek istatistiklere tekrar bakmayı öneriyorum. Şöyle ki ülkelerin vatandaşlarının asgari ücretlerinin ne kadarını vererek internete ulaşabildiğini tespit edersek daha gerçekçi verilere ulaşabiliriz.

Yukarıda hazırladığım tablodan da görebileceğiniz gibi bu halde sıralamalar epey değişiyor. Örneğin listede 52. sıradaki Almanya‘da çalışan asgari ücretliler kazançlarının yüzde 1,6’sıyle, 93. sırada yer alan Hollanda‘da çalışan asgari ücretliler kazançlarının yüzde 2’siyle bu hizmeti alabiliyorken ülkemiz asgari ücretlileri kazançlarının yüzde 2,8’ini bu hizmete ayırmak zorunda kalıyor. (Ayrıca asgari ücretlerin brüt değerlerinin kullanıldığını ve net değerlere dökülürse yüzde 2,8’lik oranın daha da yukarılara çıkacağını belirtmek gerekiyor. Ek olarak Türkiye’de asgari ücretle çalışanların sayısı tüm çalışanların üçte birini aşarken, bu oran AB ülkelerinin çoğunluğunda çift hanelere ulaşmıyor.)

İnternet için birçok ülkeden daha fazla oranda kazancımızı veriyoruz.Uzun lafın kısası bu ve benzeri listelerde -özellikle son yıllarda yaşanan kur yükselişleriyle- üstlerde yer almak her zaman bize gerçeği göstermiyor.