Pandemi ile birlikte bilgisayar satışları bir hayli arttı. Ancak ne yazık ki aynı güzel sözleri bilgisayar fiyatları için söylemek mümkün değil. Ülkemizde son dönemde sürekli artan dolar kuru, bilgisayar fiyatlarına da bir hayli olumsuz yansıdı. Dolayısıyla, tıpkı diğer teknolojik ürünlerde olduğu gibi, kullanıcıların bilgisayar konusunda da daha bütçe dostu çözümlere yöneldiğini gözlemlemekteyiz. Bu çözümlerin başında da daha uygun fiyatlarıyla freeDOS bilgisayarlar geliyor. FreeDOS cihazlar içlerinde kurulu bir işletim sistemiyle gelmiyor. Yani, hangi işletim sistemini yüklemek istediğiniz size kalmış durumda. Bu konudaki en bütçe dostu çözümlerden biri de Ubuntu gibi Linux tabanlı işletim sistemleri. Bu yüzden, Linux nedir gibi sıkça soruları cevaplayan bir rehber hazırlamak istedik. İşte Linux’la ilgi bilmeniz gereken her şey…
İçindekiler
Linux nedir, ne işe yarar?
Okuyucularımızın birçoğunun kulağına Linux teriminin yabancı gelmediğine eminiz. Muhtemelen sizlerin de “Ben Linux kullanıyorum” şeklinde hava atmaya çalışan bir tanıdığınız vardır. Ancak Linux’un tam olarak ne anlama geldiğini ve ne işe yaradığını derinlemesine bilmemeniz çok doğal. Gelin bu Linux’un ne olduğunu hep beraber yakından inceleyelim. Kısaca, Linux bir işletim sistemi. Daha detaylı olarak tanımlamak gerekirse; Linux içinde açık kaynak ve Unix benzeri sistemler içeren bir işletim sistemi ailesi.
Bu haberi de sevebilirsiniz: RAM nedir, ne işe yarar? RAM alırken nelere dikkat edilmeli?
Peki tüm bunlar ne anlama geliyor? Öncelikle, işin basit kısmından başlayalım. Dediğimiz gibi, Linux bir işletim sistemi. Tıpkı bilgisayarınızda kullandığınız Windows veya MacOS ya da telefonunuzdaki iOS veya Android gibi. İşletim sistemi, bildiğiniz gibi, herhangi bir donanım ve yazılım arasındaki köprü niteliğinde çalışır. İşte Linux da tam olarak bunu yapıyor. Linux’un yukarda saydığımız işletim sistemlerinden en büyük farkı ise açık kaynak, yani ücretsiz bir ürün olması. Başka bir deyişle, Linux’u yaratmak için kullanılan kod ücretsiz bir şekilde görüntülenebilir ve isteyen her kişi bu kodu düzenleyebilir. İşte Linux’un bu halka açık olma özelliği sayesinde piyasada birçok değişik Linux temelli işletim sistemi var. Gelin, Linux Distrubitions/Distros (Dağıtımları) adı verilen bu ürünleri yakından inceleyelim.
Linux Dağıtımları (Distributions) nedir?
“Linux nedir?” sorusunu cevapladıktan sonra, gelin bu tabanda oluşturulan sistemleri inceleyelim. Linux dağıtımları, dediğimiz gibi, Linux tabanlı işletim sistemleri anlamına gelmekte. Örnek vermek gerekirse, bunu tıpkı Windows 10’un değişik versiyonları gibi düşünebilirsiniz. Nasıl her Windows 10 versiyonu değişik kullanıcı isteklerine hitap ediyorsa, Linux dağıtımlarının arkasındaki prensip de bu. İşte yaygın kullanılan Linux dağıtımları:
1-Ubuntu:
Bunu birçok okuyucumuzun duymuş olması muhtemel. En yaygın kullanılan Linux dağıtımlarından biri olan Ubuntu, yüklemesi ve kullanması kolay bir Linux dağıtımı. Bu da şüphesiz ki popülaritesinin en büyük nedenlerinden biri. Bu yönden Windows 10’un Home versiyonuna benzetebiliriz. Eğer ilk defa Linux deniyorsanız, Ubuntu ile başlamak en iyi seçimlerden biri olacaktır.
2-Linux Mint:
Tıpkı Ubuntu gibi, Linux Mint de kullanması en kolay dağıtımlardan biri. En çok indirilen dağıtım olan Linux Mint, giriş seviyesi kullanıcılara hitap ettiği kadar deneyimli kullanıcıların da isteklerini karşılayacak cinsten. Yeni başlıyorsanız, yine tavsiye edebileceğimiz bir seçenek.
3- Debian:
Debian için Linux’un en stabil dağıtımı desek herhalde abartmış olmayız. Güncelleme ve yeni versiyonlarda genelde sıfıra yakın hatayla gelen işletim sistemi, gerçekten iyi bir test süreci yönetimiyle hazırlanıyor. Ayrıca, arkasındaki ekibin güvenlik açısından da iyi iş çıkardığını söylemek lazım. “Kafam rahat olsun” diyen kullanıcılara tavsiye ederiz.
4- Alpine Linux:
Bu Linux dağıtımını Windows 10’un Pro versiyonu gibi düşünebilirsiniz. Gelişmiş seviye kullanıcıların beklentilerine karşılık verebilecek güçte olan Alpine Linux, aynı zamanda en güvenli dağıtımlardan biri.
Linux tarihçesi
Linux dağıtımları ve Linux nedir gibi konulara açıklık getirdikten sonra, gelin bir de bu devrimsel teknolojinin tarihçesini inceleyelim. Bu işletim sistemi, 1991 yılında Linus Torvalds tarafından bulundu. Torvads, Linux’u geliştirdiğinde bir üniversite öğrencisiydi. Finlandiyalı Torvalds’ın Linux’u geliştirme nedeni ise o dönemin Unix tabanlı sistemi Minix’e ücretsiz ve açık kaynaklı bir alternatifi yaratmak istemesiydi. Ürünü ilk olarak “Freax” şeklinde adlandırmak isteyen Torvalds, daha sonra ismi ve soyadından ilham alarak Linux ismini tercih etti.
Linux avantajları nelerdir?
Yazımızı sonlandırmadan önce gelin bir de Linux’un avantajlarına değinelim. İşte Linux avantajları:
1- Açık kaynak kodlu olması: Linux’un açık kaynak kodlu olmasının avantajı tabi ki de ücretsiz olması.
2- Güvenlik: Linux, Windows gibi yaygın kullanılan işletim sistemlerine göre daha az kötü niyetli yazılım tehdidi altında. Yani, daha güvenli. Linux’u antivirüs programı olmadan gönül rahatlığıyla kullanabilirsiniz. Tabi bu karar yine de size kalmış.
3- Güncellemeler: Linux’ta güncellemeler diğer işletim sistemlerine göre daha hızlı ve sık şekilde gelmekte.
4- Kişiselleştirme: Linux bu yönden diğer işletim sistemlerine göre çok daha avantajlı. Neredeyse istediğiniz her şeyi kişiselleştirebilirsiniz.
5- Dağıtım seçenekleri: Daha önce de söylediğimiz gibi, piyasada birçok Linux dağıtımı mevcut. Bu da kullanıcı için daha çok seçenek ve beklentilerine daha iyi uyum demek.