Sosyal medya platformlarının toplum içinde yaygınlaşması, “influencer” denilen yepyeni bir mesleği de ortaya çıkardı. Hatta şuanda farklı mecralarda o kadar çok influencer var ki, konuyla ilgili düzenlemeye gidilmesi kaçınılmaz bir hale geldi. Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanan yeni düzenlemeyle, artık influencerlar, yeni düzenlemelere tabi olacak.
İlginizi çekebilir: Türkiye’nin ilk influencer pazarlama akademisi açıldı
İçindekiler
Influencer nedir? Nasıl influencer olunur?
Influencerlık, yani sosyal medya etkileyiciliği, belli konularda (bilirkişi olduğu varsayılan veya varsayılmayan!) kişilerin toplum ve hedef müşteri kitlesi üstündeki yönlendirme potansiyelinin reklam amaçlı kullanılması diyebiliriz. Sosyal medya kullanımının toplum içinde yaygınlaşması da, influencerlık mesleğinin daha da göz önünde olmasına sebep oldu.
Influencer nasıl olunur sorusuna gelirsek de; aslında bunun kesin bir yolu veya yöntemi yok. Bazen ne kadar saçmaladığınız bazen de ne kadar saçmalamadığınıza göre, toplum tarafından takip edilen biri olmanız size influencerlığın kapısını açacaktır. Örneğin bir influencer olmak için milyonlarca kişi tarafından takip edilen biri olmanıza da gerek yok. Diyelim teknoloji alanında bilgili ve yetkin olduğuna inanılan birisiniz. Bu durumda, teknolojiyle ilgilenen ve tüketici elektroniği sektöründe bir satın alma gerçekleştirmek isteyen binlerce insan muhtemelen sizi takip ediyor olacaktır. Bu da, hedef kitlelerine hitap ettiğiniz için teknoloji firmalarının gözünde sizi bir influencer yapacaktır. Tabi ki teknoloji sektöründe bir influencer olmanız örneğin bir yoğurt markasının veya t-shirt mağazasının size sponsor olmasına engel değil. Öte yandan, teknolojiden hiç anlamayan biri olmanız da bir teknoloji şirketinin sizi influencer kategorisine dahil etmesine engel değil. Yani teknolojiden anlamayan bir insan olmanız, bir markanın yeni piyasaya sunduğu akıllı saatinin tanıtımında sizi reklam yüzü olarak kullanmayacağı anlamına gelmez.
Influencerların hayatımızdaki etkisi ne?
Influencerlarla ilgili yayınlanan yeni yönetmeliğe geçmeden önce, influencerlığın hayatımıza etkisini de konuşmamız gerek diye düşünüyorum. Sonuçta insanların tüketim alışkanlıkları ve satın alma kararlarını verirken yaşadıkları süreçler de değişiyor. Artık televizyonlarda görülen reklamlardan ziyade, sosyal medyada görülen reklamlar daha etkili olmaya başladı. Bu gibi reklamların birincil unsuru da influencerlar. Örneğin bir kulaklık satın almayı düşündüğünüzü hayal edin ve vakit geçirdiğiniz bütün sosyal medya mecralarında takip ettiğiniz insanların tam da o Çinli markanın yeni satışa çıkardığı kulaklığı kullanmaya başladığını hayal edin. Etkilenirdiniz değil mi? Sonuçta bu yeni çıkan kulaklık gerçekten güzel bir kulaklık olmasa bu kadar çok popüler insan bu kulaklığı kullanıyor olmazdı değil mi? Evet belki de bu durum size Çiftlik Bank veya Thodex gibi platformlara dahil olan insanları hatırlatmış olabilir; fakat konumuz bu değil tabi ki. Sonuç olarak bu kadar çok insanın, ekonomik olarak güçlü olan bu markanın ürünlerini sürekli olarak övdüğünü ve satın almanız gerektiğini telkin ettiğini düşünün. Bu durum, gerçekten kaliteli ürünün öne çıkmasını değil de, daha çok reklam yapan markanın ürününün öne çıkmasını sağlayacaktır. Belki de satın aldığınız o kulaklığın yarı fiyatına, çok daha iyi bir seçenek mevcuttur. Bütün bu olasılıklar her zaman için mevcut fakat bu sadece iyimser bir yaklaşım.
Negatif yaklaşacak olursak, influencerların toplum sağlığını tehdit ettiğini bile gördük. Örneğin influencer bir doktorun, “Türklere koronavirüs bulaşmıyor!” dediği günleri hatırlayın. Veya bazı ünlü isimlerin, Covid-19’a karşı geliştirilmiş sözde etkili olan bir ilacı topluma pazarlamaya çalıştıklarını da unutmamışsınızdır diye tahmin ediyoruz. İşte bütün bunların da önüne geçilmesi gerekiyor. Yeni düzenlemeyle, umarız artık bu gibi durumların önüne geçilebilir.
Sosyal medya influencerları için hazırlanan yeni düzenleme neler içeriyor?
Sosyal medya etkileyicisinin yükümlülüğü
MADDE 6 – (1) Sosyal medya etkileyicisi:
- a) Henüz deneyiminin bulunmadığı bir mal veya hizmete ilişkin, tüketiciler nezdinde o mal veya hizmeti onaylayacak ya da deneyimlediği algısı yaratacak şekilde ticari reklam amacıyla paylaşımda bulunamaz.
- b) İlgili mevzuatına aykırı olacak şekilde bir mal veya hizmete ilişkin sağlık beyanında bulunamaz.
- c) Bir mal veya hizmete ilişkin nesnel, ölçülebilir, sayısal verilere dayanmayan ve ispatı mümkün olmayan bilimsel araştırma ve test sonuçları hakkında iddialarda bulunamaz.
ç) Doktor, diş hekimi, veteriner hekim ve eczacılar ile sağlık kuruluşları tarafından sunulan mal veya hizmetlere yönlendirmede bulunamaz, bu mal veya hizmetlerin tanıtımını yapamaz.
- d) Kendisine reklam veren tarafından hediye edilmiş bir mal veya hizmeti kendisinin satın aldığı izlenimi oluşturamaz.
- e) Bir mal veya hizmetin ticari reklamına ilişkin herhangi bir reklam verenden maddi kazanç ve/veya ücretsiz ya da indirimli mal veya hizmet gibi faydalar sağladığı süre boyunca kendisinin sadece bir tüketici olduğu izlenimi oluşturamaz.
- f) Herhangi bir malın ticari reklamında, efekt veya filtreleme uygulamalarını kullanması durumunda görüntünün filtrelendiğini açıkça belirtir.
- g) Sosyal medya aracılığıyla bir mal ve/veya hizmet hakkında iletişim kurmak için sistematik olarak sahte veya var olmayan kimlikleri toplu olarak oluşturamaz ve/veya kullanamaz.
Bu gördüğünüz maddeler, bütün sosyal medya platformları için genel anlamda geçerlidir.
Peki yeni düzenleme, Youtube gibi mecralardaki influencerlar için neleri kapsıyor
YouTube ve Instagram TV gibi video paylaşım mecralarında yapılan reklamlar ile canlı yayın niteliğinde olan paylaşımlarda, video içinde sürekli olarak veya videonun başlığında ya da açıklama kısmında veya ilgili reklamın geçeceği bölümün başında tüketicileri “daha fazla oku” gibi bir alanı tıklamak zorunda bırakmadan yazılı ve sözlü olarak aşağıda belirtilen açıklamalardan en az birine yer verilir:
- “Bu video [reklam veren] reklamlarını içermektedir.”
- “Bu video, [reklam veren] ile ücretli işbirliğini içermektedir.”
- “[Reklam veren]’in destekleri ile.”
- “Bu ürünleri [reklam verenden] hediye olarak aldım.
- “Ürünleri bana gönderdiği için [reklam verene] teşekkürler.”
Podcast influencerları da unutulmamış
Podcast mecrasında yapılan reklamlar
Podcast aracılığıyla yapılan reklamlarda yayının başında, ortasında ve sonunda, yazılı ve sözlü olarak aşağıda belirtilen açıklamalardan en az birine yer verilir:
- “Bu podcast, [reklam veren] hakkında reklam içerir.”
- “Bu podcast, [reklam veren] ile ücretli bir işbirliğinden oluşmaktadır.”
- “[Reklam veren]’in destekleri ile.”
- “Ürünleri (podcastimde bahsettiğim) [reklam verenden] hediye olarak aldım.”