İçindekiler
Kaliteli powerbank seçmek hem enerjinizin olmadık yerlerde bitmesini engeller hem de telefonunuzun ömrünü uzatır. Nasıl powerbank seçilir bu yazımızda bakıyoruz.
İnsanların hayatlarının cep telefonu merkezinde geçtiği bu yıllarda kimileri telefonlarının pili bittiğinde çocuğunu kaybetmiş gibi davranışlar sergileyebiliyor. Bu insanlara sağduyu aşılamak konusunda elimizden bir şey gelmediği için, biz de onlara mümkün olduğunca hayat bağlarını koparmamaları için gerekli çözümleri sunuyoruz. Bu sefer de kaliteli powerbank modellerini mevzu bahis edelim, iç yapısını sizlere anlatalım istedik. Bakalım bundan sonra doğru cihazı doğru özelliklere göre seçecekler mi?
Telefonlarımız birçok konuda hayatımızın temel ihtiyaçları haline geliyor ne yazık ki. Bu bağımlılığımızı çözümlemek, modern dünyanın birçok noktasından kopmak olduğundan bizler de hayatımızı bu gerçeği kabul ederek yaşıyoruz. Ama bir problem var: Ya pil biterse? Bu nedenle yanımızda powerbank taşıyoruz işte. Ama bu powerbank’lerin bizi yarı yolda bırakıp bırakmayacağını, ne kadar süre dayanacağını, cihazlarımızı kaç kere ardı ardına şarj edebileceğini genelde bilmiyoruz. Biz de bu sorulara cevap vermek için, size powerbank bileşenlerini anlatalım istedik.
Kaliteli powerbank neye göre belirlenir?
Powerbank, aslında çok da fazla bileşeni olmayan bir cihaz. Bir powerbank, dışarıdan gördüğünüz USB A kablo girişi, cihazın seviyesini bildiren LED, şarj için kullanılan Micro USB girişi gibi parçalara sahiptir. Bunun dışında kimilerinde fener özelliği görebilirsiniz, kimilerinin üstünde şarj seviyesini göstermesi için kullanılan bir buton vardır. Ama dış yapı, az çok böyle. Peki powerbank’in içinde neler var? Başta söylediğim, “az bileşen” mantığı burada kendisini gösteriyor aslında. Türkiye’de ne yazık ki Güneş ışığından beslenen, daha karmaşık powerbank’lere pek rastlamıyoruz. O nedenle bizler doğrudan enerjiyi elektrik hattından alan ve bunu depolayan cihazlardan bahsedeceğiz.
Powerbank’ler genelde bolca yerleştirilen pil üniteleri ve onların doldurma/boşaltma işlemlerini kontrol altında tutan devre kartından oluşur. Dışarıdan gördüğünüz tüm girişler ve parçalar, yine bu devre kartına bağlıdır. Devre kartının üstünde birçok farklı element görebilirsiniz, çünkü powerbank’in kalitesi ve yapabileceklerine göre buradaki elementlerin sayısı artar. “Akıllı şarj” sistemi üstünde duran birçok firma var mesela. Bu akıllılık durumu, aslında cihazın kabul ettiği amper değerine göre powerbank’in verdiği akım miktarının değişmesi anlamına gelir. Powerbank’ler cihazınızı 3,7 volt üzerinden şarj ederlerken kendilerini 5 volt üzerinden şarj ederler. Sizin bağladığınız cihaza göre değişen değer ise amper değeridir, yani akımdır. 
Üstünde bulunan USB değerine göre kimi zaman 1 A, kimi zaman 2 A, kimi zamansa 2’nin üstünde değerler görebilirsiniz. Bu hızlar, doğru orantı şeklinde değişmez ama. Yani 1 A olan girişten 3 saatte şarj olan telefonunuz 2 A’da 1,5 saatte şarj olmaz. Her zaman için biraz daha uzun sürecektir, buna hazırlıklı olmalısınız. Benzer bir şekilde cihazların pil kapasitesi de her zaman basit bir toplama işlemi üstünden gitmez. Yani 2.300 mAh’lik bir powerbank aldığınızı düşünün. Telefonunuzun bataryası 2.300 mAh ise, bire bir bir doldurma / boşaltma beklememeniz gerekli. Powerbank’te minimum %10 civarında bir kayıp yaşanır zaten, bu değerin artması kullanılan bileşenlerin kalitesine, powerbank’in ne kadar süre kullanıldığına ve ne sıklıkla kullanıldığına göre değişir. Aynı zamanda 3,7V ve 5V değişimi de aslında cihazın alabileceği maksimum gücü değiştirecektir.
Bu işlemin detaylı bir hesaplaması var elbette, ama basit bir örnek olması açısından 12.000 mAh’lik bir powerbank aslında 7.992 mAh kapasiteye sahiptir. Aldığınız powerbank eğer kaliteliyse, cihaz üstünde 2 farklı mAh değerini de yazar. Birisi genel kapasite, diğeri ise enerjinin çevriminde ve verimlilikte olan kayıplar sonucunda telefona aktarılabilen mAh değeridir. Siz 12.000 mAh diye görüp aldığınızda, asla tam olarak bu miktarı almadığınızı bilin ama.
Bileşen Kalitesi
Powerbank’in içerisinde iki önemli bileşenden bahsettik: pil ve devre kartı. Devre kartının üstündeki kontrolör aslında buradaki önemli sistem, çünkü pillerin gerekenden daha hızlı dolması ya da boşalmasını önleyen, böylelikle pilin ömrünü uzun tutan parça odur. Aynı şekilde telefonunuzun aşırı dolmasını da engelleyen, böylece telefonunuza zarar gelmemesini sağlayan parçanın da ta kendisidir. Texas Instruments, sektörün en çok bilinen denetçi üreticilerinden birisidir. Xiaomi gibi Çin kökenli bir firma bile kontrolörlerini buradan temin eder mesela. Bu kontrolör, powerbank’inizin günlük kullanımda zarar görmesini engellediği için önemlidir.
Gelelim pil modülüne. Piller ise powerbank’i ne kadar uzun süre kullanacağınızın sırrını elinde tutar aslında. Powerbank’ler, kalitelerine göre şarj edildikten sonra enerjiyi birkaç hafta da tutabilirler, birkaç ay da. Bu, bileşen kalitesinin önemli faktörlerinden biridir. Piller iki ayrı ana kategoriye ayrılır: Li-polimer piller mAh değeri olarak düşük olan cihazlarken bu değer yükseldikçe Li-ion pillere geçeriz. Normalde düzgün kalitede bir powerbank ilk 500 boşalmada performans kaybıyaşatmamalıdır. Bu da her gün kullanılsa bile 1,5 yıl aralıksız iyi performans vermesini sağlar. Ama firmaların 1.000 şarja kadar olan iddialarını reklamlarda ya da bültenlerde görebilirsiniz. Benzer şekilde bir başka değerlendirme ise kaç şarjdan sonra % kaç gerileme olacağıdır. Yani pil üniteleri elbette eskiyecektir, ama 1.500 dolum / boşalmadan sonra sadece %90’a düşüyorsa bir pil, kaliteli demektir. Dünyada pil ünitesi üreten birçok firma var elbette, ama örnek vermek gerekirse LG’nin ürettiği piller sektörün standardını belirliyor diyebiliriz.
Ne kadar hızlı dolar / doldurur?
Powerbank’lerin kendilerinin şarj olma sürüleri malum yüksektir. mAh değeri arttığı müddetçe, eğer onu besleyecek güçte bir şarj cihazına da bağlamadıysanız saatlerce süren bekleme sürelerine maruz kalabilirsiniz. Her powerbank, özellikle Android tarafındaki hızlı şarj teknolojilerini desteklemeyebilir. Sonuçta bu, telefonla devre kartı arasında bir iletişim kurulmasına sebep olur. Cihazın bunu destekleyip desteklemediğini araştırmanız lazım alırken, çünkü olay sadece akım değeri üzerinden değerlendirilmez. Ama “akıllı” kisvesi altında değerlendirilen birçok powerbank bu konuda sizi yarı yolda bırakmaz. Eğer iOS platformunu değerlendiriyorsanız, telefonun kapasitesi yettiği değerde akımla onu şarj edebilirsiniz. Gerçi bu, iPhone’ların pillerine zarar veren bir şeydir, bir pil kendi sınırlarının üstünde hızlarda doldurulmamalıdır sonuçta. O nedenle powerbank seçerken onu neye bağlayacağınız, çıkışlarının kaç amper olduğu gibi değerler önemlidir.
Sonuç
Türkiye’de kaliteli powerbank bulmak mümkün, birçok teknoloji mağazasında TP-Link, Asus, GP, Romoss gibi markaları bulabiliyorsunuz. Bunların dışında Xiaomi gibi firmaların da Türkiye’de satışı gri pazarda da olsa bulunuyor. O nedenle gerçek mAh değerlerini bilerek, ihtiyacınız olan özelliklere sahip bir kaliteli powerbank seçmekte zorlanmazsınız. Tek bilmeniz gereken, sadece mAh değeri ya da üstündeki USB çıkışının amper değerine bakarak ürün almamanız. Ya da Çin’den gelen adı sanı bilinmemiş firmalara para kaptırmamanız. Çünkü telefonunuzu ve pilini emanet ettiğiniz bu sistemler ömrü de kısaltabilir, sizi yarı yolda da bırakabilir.
Orijinal yayın tarihi: Hardware Plus Dergi (Sayı:: 47 – 2017 Mart)
– Sarp Kürkcü
tarafından verilmektedir.