COVID-19 pandemisinin gündemimizi derinden işgal ettiği günlerde gelecek adına yazmak mantıklı görünmeyebilir. Fakat artık salgının psikolojik etkilerinin de hissedilebileceği günlerde gündemden bir dem uzaklaşmak ve kısa vadede hakkında çokça konuşacağımız ya da konuşmak durumunda kalacağımız teknoloji trendlerini şimdiden kısaca tanımak herkes için faydalı olacaktır.

Teknoloji zirvesi: Yapay zeka

Yapay zeka bu yazı dizisindeki tüm teknolojileri dolaylı veya doğrudan etkileme kapasitesi nedeniyle bu yazı dizisinin yazarı nazarında en önemli teknoloji konusunu oluşturmaktadır.

İlginizi çekebilir: Kısa vadede teknoloji trendleri – 8: Uzay çalışmaları

Yapay zekanın potansiyelini açıklamak, neler yapabileceğini ortaya koymak konusunda bir yazının daima eksik olduğunu düşünürüm. Bu düşüncemi gelecek konusunda çalışmalarıyla tanınan Ray Kurzweil’in İnsanlık 2.0 adlı kitabında anlattığı bir argümana dayandırıyorum. Kısaca şöyle, bir gelişim ya da zeka merdiveni düşünün insanlık o merdivende belli bir yükseklikte birkaç basamak altımızda şempanze, daha alt basamaklarda karınca vs. şeklinde gözünüzde canlandırın.  Şimdi de bir şempanzenin insanlığın yapabildiklerini ne kadar anlayabileceğini tahayyül edin, örneğin icatları ya da gökdelenleri ne kadar idrak edebileceğini düşünün. Elbette ki anlamak şöyle dursun yakınından bile geçemez diye düşünüyorsunuz. İşte Kurzweil bu noktada çok çarpıcı bir söylemde bulunuyor. Bir yapay süper zekanın yapabileceklerini anlamak konusunda insan zekası bırakın şempanzeyi bir karınca seviyesinde bulunur. O nedenle yapay zekanın potansiyelini açıklamak konusunda bariz şekilde bir acz içindeyiz.

Yapay zeka kavramı, üç ana grupta değerlendirilir. Bunlar ilkel yapay zeka, genel yapay zeka ve süper yapay zeka olarak adlandırılır. Ağırlık olarak ilkel yapay zeka örneklerini görmüş olmamız nedeniyle yapay zekanın potansiyeline dair yanlış fikirler edinmiş olabiliriz.

İlkel Yapay Zeka belirli algoritmaları belirlenen şekilde işleten düzeydedir ve insan zekasına bağlı ve ondan aşağı bir derecededir.

Yapay Genel Zeka derecelendirme olarak insan zekasına eş yada yakındır. Fakat genellikle bir konuda uzmanlaşmıştır. Örneklerini satranç oynayan ve Kasporav‘u yenerek üne kavuşan yapay zeka (IBM trafından geliştirilen Deep Blue) olarak hatırlayabilirsiniz.

Yapay Süper Zeka ise potansiyelini anlamakta dahi zorlandığımız üçüncü seviye yapay zeka çeşitidir. Kendisini evrimsel programlama ile yine kendisi tarafından geliştirebilir. Onun hakkında söyleyeceğim tek şey imkansız olmadığıdır.

Yapay zeka teknolojisi bazıları için umut bazıları için korku kaynağı olarak teknoloji trendlerinde daima yukarılarda olacak.

Yazı dizisini bu dokuzuncu bölümle noktalıyoruz. Elbette liste çok daha uzatılabilir. Biz o uzun listeden kısa vadede teknoloji gündemini meşgul edecek  olduğunu düşündüğümüz birkaçını seçtik. Bu durum değinmediklerimizin daha az önemli olduğu anlamına gelmez.

COVID-19 pandemisinin gündemimizi derinden işgal ettiği günlerde gelecek adına yazmak mantıklı görünmeyebilir. Fakat artık salgının psikolojik etkilerinin de hissedilebileceği günlerde gündemden bir dem uzaklaşmak ve kısa vadede hakkında çokça konuşacağımız ya da konuşmak durumunda kalacağımız teknoloji trendlerini şimdiden kısaca tanımak herkes için faydalı olacaktır.

Siz ve dijital siz

İnsanlık ve insanlar ikizleriyle yaşamaya hazır mı? Dijital ikizleriyle… Henüz Jon Snow’a final bölümü için özür diletmek, (aşağıda bu videoyu izlemeniz mümkün) Rasputin’e Beyonce şarkısı söyletmek, Lil Miquela adlı birini yaratmak (kendisine ve 2 milyon takipçili Instagram hesabına buradan ulaşabilirsiniz) gibi keyifli örneklerini görsek de işin boyutlarının nerelere varabileceğine dair kısa bir zihin egzersizi dahi bu teknolojinin pozitif ve negatif yelpazesinin genişliğini tahayyül etmeye yeterli olabilir. Sentetik medya olarak adlandırılan bu fenomenin çok daha fazlasına gebe olduğunu dillendirmeme dahi gerek olmadığı kanısındayım.

İlginizi çekebilir: Kısa vadede teknoloji trendleri – 1: Puanlar Dünyası

Deep fake yada deep edit de denilen bu teknolojinin olumlu ve olumsuz etkilerini yaygın olarak hissedeceğimiz günler çok uzak görünmüyor. Telif yasalarının ardından dolanmak için de kullanılmaya başlanan bu teknoloji, kitle iletişimi konusunda ve görsel medya sektöründe başta olmak üzere toplum üzerinde de şu an için öngörebildiğimiz ve öngöremediğimiz birçok etkide bulunacak.

Sonraki: Kuantum Bilgisayarlar ve Robotlar

Herkesin bildiği gibi COVID-19,  Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından pandemi olarak edildi ve Türkiye’de buna dair bir dizi önlem kapsamında okullar ve üniversiteleri tedbir olarak tatil etti. Burada tatil kelimesini kullanmak konusunda açıkçası endişeliyim fakat okuyucularımız arasında bu durumun sosyal mesafelenme için yapıldığını idrak etmeyen olmadığını düşünüyorum, umuyorum.

İlginizi çekebilir: Korona virüsüne karşılık online eğitim gelişmeleri

Evde kalmanın kendiniz ( gençlerin etkilenmediği kanısının aksine son yapılan çalışmalarda gençlerde kalıcı akciğer rahatsızlıklarına neden olabildiği gösterildi) ve aileniz için çok önemli olduğu bu günlerde neler yapılabileceği konusunda bir fikir edinmenize yardımcı olmak için bir öneride bulunmak istedik.

Tatil Tedbir döneminde makine öğrenmesi

Makine öğrenmesi konusunda, Stanford Üniversitesi tarafından önerilen ve bu konuda dünyaca ünlü Andrew Ng tarafından verilen dersleri takip edebilirsiniz. Coursera platformu üzerinden yapılacak dersler tamamen ücretsiz olarak yapılacak. Buraya tıklayarak kayıt sayfasında ulaşabilirsiniz. Ayrıca adı geçen platformadan ilginizi çekecek dersleri bulabilirsiniz.

Ek olarak, TÜBİTAK kendisi tarafından yayınlanan dergileri ücretsiz olarak erişime açtı. Bilim Teknik, Bilim Çocuk ve Meraklı Minik dergilerine buraya tıklayarak erişebilirsiniz. Her ne kadar ilgili kurum son yıllarda bazı konularda bilimsel olma konusunda ciddi eleştirilere maruz kalsa da dergiler yine de önemli bir arşiv olma özelliğini koruyor.

Sizin ve tüm sevdiklerinizin güvende kalması dileğiyle…