Anakart nedir? sorusu basit bir cevabı olsa da teknik açıdan az bilinen bir bileşen olarak dikkat çeker. Bilgisayarın en önemli bileşenlerinden biri anakarttır. Temelde bilgisayarın diğer tüm bileşenlerinin birbiri ile iletişimde olmasını sağlamak anakartın görevidir.
Anakart ilk kez 1982 yılında IBM bilgisayarlarında kullanılmış olmakla birlikte teknolojideki gelişmeler anakartı giderek daha önemli bir hale getirmiştir. Anakart bilgisayar için son derece önemli olduğundan ne kadar gelişmiş ve güçlü anakart kullanılırsa bilgisayarın kaldırabileceği yük ya da üzerinde barındırabileceği donanım o kadar dayanıklı ve güçlü olur. Bu nedenle anakart için bilgisayarın iskeleti demek çok da yanlış sayılmaz.
Anakart yalnızca bilgisayarlarda değil diğer birçok elektronik cihazsa bulunan bir unsurdur. Ve bu anakartların tamamı aynı görevi yerine getirmeye odaklanır.
İçindekiler
Anakart Nedir?
Anakart bilgisayar başta olmak üzere televizyon ve cep telefonu gibi elektronik cihazların tümünde yer alan, donanımların bir araya toplanmasını ve bu donanımların birbirleriyle iletişim kurup koordineli şekilde çalışmasını sağlayan parçadır.
Üzerinde bulunan yuvalar aracılığıyla bilgisayar donanım bileşenlerinin de çevre birimlerinin de bağlandığı anakart tüm bileşenlerin belirli bir amaç dahilince çalışmasını sağlar. Kullanıcıların gereksinimlerine göre farklı özelikler ve bağlantı noktaları içerebilen anakart kullanıcıların bilgisayar kasalarıyla uyumlu olacak şekilde farklı form faktörlerine göre üretilir.
Anakart nedir? sorusuna cevaben anakartın temel görevleri arasında;
- Güç sağlamak ve güç dağıtımı yapmak,
- BIOS sayesinde işlemleri yürütmek,
- Diğer bileşenlerle iletişim kurmak,
- Veri akışını sağlamak,
- Bilgisayarın performansını belirlemek,
- Bileşenler arasındaki uyum sayesinde maksimum performansı sağlamak sayılabilir.
Anakartın kendine ait BIOS olarak adlandırılan bir yazılımı vardır. Donanım bileşenleri arasındaki iletişimi ve işleyişi düzenleyen anakart aynı zamanda temel giriş-çıkış birimlerinin sorunsuz bir şekilde kullanılabilmesini sağlar.
Güç
Anakart üzerinde bulundurmakta olduğu tüm bileşenlerin güç almasında önemli bir role sahip olduğu gibi diğer bileşenlere güç dağıtımı yapar ve çalışmalarına katkıda bulunur. Bu nedenle diğer bileşenlerin bel kemiği olduğu kolaylıkla söylenebilir.
Bios
ROM bellekte saklanan kalıcı bir yazılım olan BIOS anakartın sahip olduğu çeşitli özellikleri kullanılmasını sağlayan donanım, yazılım ve sistemler arasında bağlantı sağlar. Her anakartın üzerinde bir BIOS bulunmakta olup anakart BIOS sayesinde bilgisayarı açıp işlemleri gerçekleştirir.
İletişim
Anakart sistem bileşenleri arasındaki bağlantının ve iletişimin kurulmasından sorumludur. İşlemci, RAM ve daha pek çok bileşeni yer aldığı anakart bu donanımların hepsini koordine ederek adeta bir köprü görevi üstlenir.
Veri Merkezi
Diğer tüm bileşenlerin çalışmasına imkan tanıyan anakart sistem bileşenleri arasındaki bağlantıları kurarak veri merkezi görevini üstlenir ve veri akışı sağlar.
Performans
Anakart bilgisayarın performansı, hızı ve gücü üzerinde büyük etkiye sahiptir. Teknolojide yaşanan gelişmeler sonucunda bazı anakartlar maksimum performansın elde edilebilmesi için ikinci bir ekran kartı takma imkanı vermektedir.
Bileşen Uygunluğu
Anakart bilgisayarın çoğu bileşenini bir arada tutma özelliğine sahiptir. Bileşen uygunluğu bilgisayarın veri işlemlerini düzgün bir şekilde yürütebilmesinde kritik bir öneme sahiptir. Bu nedenle işlemci, RAM ya da ekran kartı alınırken anakarta uyup uymayacağı konusunda dikkatli olunmalıdır. Çünkü her bir anakartın desteklediği işlemci, RAM ve diğer bileşenler farklıdır.
Anakart Neye Göre Seçilir?
Anakart seçimi bilgisayarın performansı üzerinde oldukça önemli bir role sahiptir. Bunun nedeni anakartın; bilgisayardaki işlemci, bellek ve daha birçok parçanın potansiyelini ortaya çıkarması ve en iyi şekilde kullanılmasına katkıda bulunmasıdır.
Bilgisayar toplayan kişiler bütçeleri kısıtlı olduğu durumda genellikle anakart fiyatından tasarruf etmeyi tercih etse de yetersiz ya da uyumsuz bir anakart alınmasının büyük sorunlara yol açabileceği göz ardı edilmemelidir. Bu nedenle anakart seçimi sırasında; kullanım amacına, anakartın işlemci, RAM ve kasa ile uyumuna dikkat edilmelidir.
Kullanım Amacı
Anakart seçimi yapılırken dikkat edilmesi gereken noktaların başında bilgisayarın hangi amaçla kullanılacağı gelir. İş bilgisayarı olarak kullanım yapılacağı durumlarda ofis programları ve internet kullanımı için yeterli donanıma sahip olan fiyat – performans ürünleri tercih edilebilir. Oyun bilgisayarı olarak kullanım yapılacağı durumlarda yeterli giriş çıkışa sahip yüksek hızlı modellerin seçilmesi gerekir. AMD ya da INTEL işlemci ile beraber kullanıldığında yüksek performans elde edilmesi beklendiğinden iyi bir soğutma sistemine sahip olup olmadığı konusunda da dikkatli olunmalıdır.
İşlemci ve Anakart Uyumu
Anakart ve işlemci uyumu anakart seçimi esnasında dikkat edilmesi gereken tartışmasız en önemli unsurdur. İşlemciler anakart modellerine göre farklılık gösterebileceğinden öncelik işlemci olmalıdır. Diğer bir deyişle işlemciye göre anakart seçimi yapılmalıdır. Bunun için piyasadaki işlemci markalarından AMD ve INTEL arasında seçim yapıldıktan sonra soket tipi seçimine odaklanılmalıdır.
Kasa ve Anakart Uyumu
Seçilen anakartın modelinin satın alınmak istenile kasa ile uyumlu olup olmadığına dikkat edilmelidir. Full Tower olarak da bilinen kasar genelde pek çok anakart modeli ile uyumlu olmakla birlikte Extended ATX bir anakartın küçük bir kasaya sığması mümkün değildir. Bu nedenle kasa boyutu dikkate alınarak anakart seçimi yapılmalıdır.
RAM ve Anakart Uyumu
Anakartlarda bulunan yonga setleri RAM miktarını ve yapısını belirleme özelliğine sahiptir. Günümüzde kullanılmakta olan anakartlar marka, model ve yonga setinden bağımsız olarak DDR4 yapısındaki bellekleri destekleme özelliğine sahiptir. Önceki yıllarda geliştirilmiş olan anakartlar ise DDR3 formundaki belleklerle kullanılabilmektedir.
Anakart Neden Yanar?
Anakartlar çok kapsamlı devre koruma mekanizmalarıyla donatılırlar ve elektrik arızalarından kaynaklanabilecek sorunlarla baş edebilecek şekilde dizayn edilirler. Buna rağmen aşırı voltaj, soğutma sorunları, sık ve ani elektrik gidip gelmesi gibi durumlarda anakartın yanması söz konusu olabilir. Bu tür istenmeyen durumların önüne geçilebilmesi için bilgisayar kasasının UPS olarak adlandırılan kesintisiz güç kaynaklarına bağlanarak kullanılması önerilir. UPS’lerin görevi prizden gelen akımlardaki sorunların giderilmesi, bilgisayara ideal yapıda elektrik aktarılmasının sağlanması ve elektrik kesintisi durumunda depoladığı elektriği bilgisayara aktararak bilgisayarın elektriğinin kesilmesinin önlenmesidir.
Anakartın Yapısı, Bileşenleri ve Görevleri
Anakart nedir? sorusunun cevabında anakartlar için elektriği iletmeyen fiberglas maddeden üretilir ve üzerlerinde bakır yollar yer alır. Standart bir anakartın üzerinde işlemci, ses kartı, ekran kartı, ethernet kartı, RAM slotları, AGP slotları, PCI slotları , chipset, BIOS ve ek olarak birkaç farklı donanım vardır. Klavye ve fareyle tıklanabilen PS/2 bağlantıları da anakart üzerine yerleştirilmiş durumdadır.
Chipset diğer bir deyişle yonga seti bilgisayar içindeki haberleşmenin sağlanmasından sorumludur. Bileşenler arasındaki iletişim ne kadar hızlıysa bilgisayarın performansı o ölçüde artar. Bu nedenle chipsetler bilgisayarın performansı üzerinde doğrudan etkilidir.
Anakart üzerindeki bileşenler chipsetler aracılığıyla haberleşirken veri yolu denilen köprüleri kullanırlar. Veri yolları standart ve adres olarak ayrılır. Standart veri yolları bilgisayarda gerçekleştirilen eylemlerle ilgili verileri aktarırken, adres veri yolları verilerin nerelere gönderileceğini belirler. Bilgisayar üzerinde yer alan her parçanın belirli bir kapasitesi olduğu gibi veri yollarının da belirli kapasiteleri vardır. Bu kapasite, bir veri yolunun tek seferde ne kadar veri aktarabileceğini gösterir. Veri yolunun kapasitesi bu nedenle bilgisayarın performansı üzerinde belirleyici olan unsurlardan biridir. Günümüzde bilgisayarlarda PCI, ISA ve AGP veri yolları kullanılmaktadır.
Anakart Nasıl Takılır?
Anakart nedir? sorusuna ek olarak anakart montajı da bilgisayarın temelini oluşturduğundan dolayı yeni bir anakart alındığında bilgisayara monte edilebilmesi için öncelikle diğer tüm parçaların sökülmesi gerekir. Daha sonra anakart takılır ve tüm parçalar yeniden yerleştirilir. Ancak bu işleme başlanmadan önce sabit diskin yedeklenmesi unutulmamalıdır.
- İlk olarak bilgisayar kapatılır.
- Kasa çıkarılır.
- Vücuttaki statik elektrik boşaltıldıktan sonra bilgisayardaki kablolar ve kartlar sökülür.
- Güç birimlerinden anakarta giden çok telli iki büyük fiş çıkarılır.
- Yeni anakart kutusundan çıkarılıp hafıza çipleri takılır.
- Mevcut anakartın çıkarılması için sabitleyici vidalar sökülür.
- Yeni anakart takılıp sabitleyici vidalar sıkılır.
- Işıklı gösterge, anahtar gibi teller anakarttaki yerlerine yerleştirilir. Elektrik fişlerinin ters takılması durumunda anakartın yanacağı unutulmamalıdır.
- Çıkarılan kartlar ve kablolar yeni anakarta yerleştirilir.
- Ekran, mouse ve klavye bağlanıp elektrik kablosu takılır ve bilgisayar açılır.
- BIOS testi yapılıp herşeyin sorunsuz çalıştığı tespit edildiğinde kasa kapatılır.
tarafından verilmektedir.