İçindekiler
Bilim insanları iki nötron yıldızının çarpışma anında yer çekimi dalgalarının oluştuğunu keşfettiler. Bu keşif, yalnızca kara delikler tarafından oluşturulduğunu gözlemlediğimiz yer çekimi dalgalarına farklı bir boyut kazandırdı.
LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) sayesinde keşfedilen ve Einstein’dan beri tartışma konusu olan yer çekimi dalgaları, İtalya’da bulunan Virgo detektörü tarafından yeniden gözlemlendi. LIGO’nun gözlemleri sayesinde iki adet kara deliğin birbirine yaklaştığı sırada ortaya çıktığını bildiğimiz yer çekimi dalgaları, bu sefer iki adet nötron yıldızının yakınlaştığı sırada gözlemlenebildi. Yer çekimi dalgalarının barındırdıkları sırları anlayabilmemiz açısından son derece önemli olan bu keşif, kara deliklere kıyasla daha küçük olan nötron yıldızlarının bizlere yakın olmasın sayesinde gerçekleştirilebildi.
Bugüne kadar LIGO sayesinde 5 farklı kaynaktan gelen yer çekim dalgalarını inceleme fırsatına eriştik ve bu kaynakları incelediğimiz hepsinde birbirine yakınlaşmakta olan kara delikler olduğunu gördük. Genellikle nötron yıldızlarından hacim ve kütle bakımından çok daha büyük olan kara delikler, bu özelliklerinden ötürü çok uzak mesafede bulunsalar da oluşturdukları yer çekimi dalgaları sayesinde fark edilebiliyorlardı. Virgo detektörünün bulduğu nötron yıldızları, şimdiye kadar gözlemlediğimiz en yakın kara delik çiftinden (yer çekimi dalgaları kaynağı) tam 10 kat yakın mesafede, 130 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunuyor. Eğer bize bu kadar yakın mesafede bulunmasalardı, kara delikler kadar belirgin dalgalar yaratmadıkları için onları gözlemlemek son derece zor olurdu.
Keşfi gerçekleştiren bilim insanları, daha önceden nötron yıldızlarının yer çekimi dalgaları oluşturduğuyla karşılaşmadıkları için gözlemledikleri şeyin küçük kara delikler olabileceğini de düşünmüşler. Ancak elde edilen görüntüler ve dalga boyu gözlemleri sayesinde dalgaların nötron yıldızlarından yayıldığı kesinlik kazandı.
Bu keşfi önemli kılan bir diğer nokta da ağır elementlerin oluşumunu ilk kez gözlemlemiş olmamız. İki nötron yıldızı çarpıştığı sırada gerçekleşen “kilo nova,” nötronların yakında bulunan hafif atomlarla çarpışarak ağır elementleri oluşturmasını sağlıyor. Ağır elementlerin bu şekilde oluştuğu düşünülüyordu ama keşif sayesinde ilk görsel kanıtlar elde edildi.