Büyük teknoloji şirketlerinin hakimiyetini dizginlemek için tasarlanan yeni kurallar AB’de yürürlüğe giriyor. Dijital Piyasalar Yasası (DMA) kapsamında, Google ve Apple gibi teknoloji devlerinin hizmetlerini ve platformlarını diğer firmalara ve geliştiricilere açmaları sağlanabilir.
Örneğin mesajlaşma uygulamalarının daha küçük rakip uygulamalarla çalışması gerekebilir. Mevzuat, Brexit nedeniyle İngiltere’de geçerli olmayacak.
Yasa, büyük ölçekli ve nüfuzlu şirketler için kuralları değiştirecek. Ancak bazı büyük firmalar, DMA’in güvenlik ve yenilik üzerindeki potansiyel etkisi konusunda endişelerini dile getirdi.
DMA kapsamında, daha küçük mesajlaşma uygulamaları, teknoloji devlerinden kullanıcılarının daha büyük firmanın platformu aracılığıyla mesaj gönderip almasına izin vermelerini isteme hakkına sahip olacak.
Ancak, büyük firmaların daha gelişmiş özellikleri hemen birlikte çalışabilir hale getirmeleri gerekmeyecek. Planlara göre, iki bireysel kullanıcı veya farklı platformlardaki son kullanıcı grupları arasında dört yıl boyunca sesli ve görüntülü görüşmeler yapılmayacak.
AB yetkilisi Gerard de Graaf verdiği demeçte, “Artık yalnızca App Store’dan değil, diğer uygulama mağazalarından veya internetten uygulama indirebilmesi” gereken bir iPhone kullanıcısı örneğini verdi. Avrupa Komisyonu da yasanın amacını açıklayan bir video yayınladı.
Birçok Avrupa tüketici örgütünü temsil eden BEUC, yasayı “AB’nin dijital dönüşümü için bir dönüm noktası yasası” olarak nitelendirdi. BEUC, “Bu yasa, dijital pazarları yeniden dengeleyecek, tüketici seçimini artıracak ve büyük teknolojinin yıllar içinde giriştiği en kötü uygulamaların çoğuna son verecek.” dedi.
İçindekiler
DMA kapsamında iki değişiklik örneği şu şekilde:
- Google’ın arama sonuçlarında kendi yerel, seyahat veya iş hizmetlerini rakiplerininkilere göre tanıtmaması gerekecek.
- Apple, kullanıcıları uygulama satın alma işlemleri için ödeme hizmetini kullanmaya zorlayamayacak.
Ancak üye devletlerin komisyona yeni yasayı uygulamak için ihtiyaç duyacağı kaynakları vermenin çok önemli olduğunu söyledi. DMA şimdi altı aylık bir uygulama aşamasına geçiyor. Ancak yasa 2 Mayıs 2023’te uygulanmaya başlayacak.
Mevzuatı ilk öneren kişi olan Margrethe Vestager şunları söyledi: “Tüm potansiyel teknoloji devlerini, rakiplerini veya tüketici organizasyonlarını gelip DMA’in en iyi nasıl uygulanacağı hakkında bizimle konuşmaya davet ediyoruz.”
Yasa, belirli teknoloji devlerinin adını vermiyor ve komisyon en geç 6 Eylül 2023’e kadar hangi şirketlerin görev alanına gireceğine karar vermeyi hedefliyor. Ancak bu şirketlerin, finansal büyüklük ve kullanıcı sayısı açısından kriterleri karşılayan ve pazarda “yerleşik ve dayanıklı” bir konuma sahip olan şirketler olacağını söylüyor.
DMA’e uymayan şirketler, ilk ihlal için dünya çapındaki yıllık cirolarının %10’una kadar ve tekrarlanan kural ihlali için %20’ye kadar para cezasıyla karşı karşıya kalacak.
DMA, teknoloji devi olarak tanımlanan firmalara aşağıdakiler dahil bir takım yükümlülükler getiriyor:
- Kullanıcıların üçüncü taraf uygulamaları veya uygulama mağazalarını yüklemesine izin verme
- Firmaların kendi ürün veya hizmetlerini rakiplerinden daha iyi sıralamalarını durdurma
- Firmaların, uygulama geliştiricilerini, şirketin uygulama mağazalarında görünmek için şirketin kendi hizmetlerini (ödeme sistemleri gibi) kullanmaya zorlamasını önleme
- Kullanıcının iznini almadan, hedefli reklam amacıyla kullanıcıların platformlarından uzaklaştıklarını takip eden firmaların durdurma
Apple daha önce “DMA’in bazı hükümlerinin kullanıcılar için gereksiz gizlilik ve güvenlik açıkları yaratacağından endişe duyduğunu söylemişti.
Google ise şunları söyledi: “DMA’in tüketici seçimi ve birlikte çalışabilirlik konusundaki hırslarının çoğunu desteklerken, bu kurallardan bazılarının yeniliği ve Avrupalılara sunulan seçenekleri azaltabileceğinden endişe duyuyoruz.”