Kuantum fiziği yasalarına dayanarak bilgi işleyebilen teknolojilerin gelişiminin, modern toplum üzerinde derin etkilerinin olacağı su götürmez bir gerçek. Örneğin günümüzdeki en güçlü süper bilgisayarlar için dahi çok karmaşık olan sorunları kuantum bilgisayarlar rahatlıkla çözebiliyor. Hatta kuantum internet, dünya üzerindeki tüm sanal ortam bilgilerini, kötü niyetli siber saldırılardan, olabilecek en üst düzeyde koruma sağlayabilecek.

İlginizi çekebilir: Huawei, Google uygulamalarının eksikliğini hissetirmeyecek.

Kuantum bilgisayar

Kuantum teknolojilerin temelinde neler var?

Bütün bu işlerin merkezinde kontrol etmesi ve ölçmesi çok zor olan tekli kuantum parçacıkları üzerine kodlanan “kuantum bilgi” yer alıyor. Bristol Üniversitesi ve Danimarka Teknik Üniversitesi‘nin işbirliğiyle geliştirilen nano boyutlarda, içerisinde ışık yardımıyla  bilgi taşıyan devreler kullanarak yeni yongalar geliştirdiler. Bu yongalar ışık aracılığıyla “kuantum bilgi” işlemeyi yüksek verimlilikle yaparken ve daha az gürültü ortaya çıkarıyor. Bu da demek  oluyor ki, kuantum bilgisayarlar ve iletişimde daha karmaşık sistemlerin üretilmesi kuvvetle muhtemel.

Ayrıca, Nature Physics isimli yayında yer alan çalışmaları ile de bazı canlandırmalara ev sahipliği yaptılar. Çığır açan deneylerden birinde ise Bristol Üniversitesi’nin Kuantum Mühendisliği Teknoloji Laboratuarları’ndaki araştırmacılar, ilk kez iki yonga arasındaki bilgilerin kuantum ışınlanmasını gösteriyorlar. Bunun kuantum iletişim ve kuantum bilgisayarların gelişimindeki temel taşlarından biri olacağını söylediler.

Kuantum ışınlanma olayı nedir?

Kuantum ışınlanma, bir kuantum parçacığının dolaşıklık (kuantumda kullanılan bir terim) kullanarak, bir yerden başka bir yere kuantum hal transferi olmasıdır. Başka bir deyişle, söz konusu kuantum parçacığı karşı tarafa fiziksel olarak gitmiyor, karşı tarafta bulunan bir kuantum parçacığının halini kendi haline benzeterek, sanki karşı tarafta bulunuyor gibi bir koşul oluşturuyor. Yani tam anlamıyla, filmlerde gördüğümüz şekildeki gibi bir ışınlanma henüz söz konusu değil. Zaten Bristol Üniversitesi’nin Kuantum Mühendisliği Teknoloji Laboratuarları’ndaki çalışmalarda da iki yonga arasında, birbirine dolanmış bir bağlantı kurmanın oldukça zor olduğu doğrulandı.

Bristol yetkililerinden Dan Llewellyn ” Laboratuarda iki yonga arasında, her iki yongadaki  fotonların tek bir kuantum durumunu paylaştığı, yüksek kaliteli bir dolaşıklık bağlantısını görüntüledik. Daha sonra her yonga, dolaşıklığı kullanan bir dizi canlandırma için tamamen programlandı. Esas canlandırma ise bir parçacığın, kuantum ölçümü yapıldıktan sonra iki yonga arasında iletildiği, iki yongalı bir ışınlanma denemesiydi. Bu ölçüm, aynı zamanda dolaşma bağlantısını daraltan ve parçacığın durumunu alıcı yongada başka bir parçacığa aktaran kuantum fiziğinin garip davranışını temel alıyor.” şeklinde bir açıklamada bulundu.

Bristol‘daki diğer bir yetkili olan Dr. Imad Faruque ise ” Yongalar üzerindeki yüksek kaliteli foton kaynakları üzerine olan önceki çalışmalarımızı temel alarak, dört kaynağı kapsayan daha karmaşık bir devre sistemi kurduk. Bu kaynakların tümü test edildi ve dolaşıklı değişim gerçekleştirilen bu deneylerde önemli bir kriter olan neredeyse aynı olan fotonları yaydılar.” şeklinde ekledi.

Kuantum ışınlanmasında  %91 oranında isabet!

Deney düzeneği şeması

Sonuçlar son derece yüksek doğrulukta, %91 seviyesinde başarıyla ışınlanma gerçekleştirildi. Buna ek olarak araştırmacılar dolaşıklı değişim (kuantum tekrarlayıcılar ve kuantum ağları için gerekli) ve dört fotonun frekans durumu (kuantum hesaplama ve kuantum internette gerekli) gibi tasarımlarının diğer bazı önemli işlevlerini gösterebildiler.

Danimarka Teknik Üniversitesi‘ndeki (DTU) yetkililerden Dr. Yunhong Ding  “Düşük kayıp, yüksek stabilite ve mükemmel kontrol edilebilirlik, entegre kuantum fotonikler için son derece önemlidir. Bu deney, DTU‘da yüksek kaliteli üretime dayanan, son teknoloji düşük kayıplı silikon fotonik teknolojisi sayesinde mümkün oldu.” şeklinde yorumda bulundu

Ayrıca baş sorumlu Dr. Jianwei Wang, Pekin Üniversitesi‘nden yaptığı açıklamada “Gelecekte, kuantum fotonik cihazların ve klasik elektronik kontrollerin tek bir Si-çip entegrasyonu, yonga tabanlı CMOS (bütünleyici metal oksit yarı iletken) uyumlu kuantum iletişim ve bilgi işlemenin kapılarını açacak.” dedi.

Özellikle dev depolarında görmeye alışık olduğumuz Amazon’un robotları yakın zamanda evlere de gelebilir. Elbette depodakilerin aksine daha portatif ve spesifik amaca uygun olarak.

Ünlü finans haber kanalı Bloomberg’deki bir röportajda ortaya çıkan gizli planın niteliği hakkında henüz detaylı bir bilgi yok. Lakin kod adının Vesta olduğu ve şu anda firmanın Lab126 donanım ArGE bölümünde hazırlandığı biliniyor. Birkaç senedir devam ettiği belirtilen proje için sıralar agresif bir işe alımı söz konusu. Habere göre Amazon mevcut proje için şu sıralar robot alanında uzman Yazılım Mühendisi ve İlke Sensörleri Mühendisi arıyor.

Amazon’un robotları önce çalışanların evinde denenecek

Amazon’un yıllardır devasa depolarında kullanıldığı robotlardan farklı olması kaçınılmaz olan bu yeni ev robotlarının imkan ve kapasiteleri maalesef bilinmiyor. Şu sıralar akıllı ev konseptinde Alexa ile oldukça iyi bir rekabet sürdüren firmanın bir sonraki adımı elleri ayakları olan bir Alexa mı acaba?

Verilen bilgiler prototiplerin çoktan hazır olduğu yönünde. Prototip Amazon ev robotları üzerinde üst seviye kamera ve Bilgisayarlı Görme yazılımı bulunacak. Firmanın ilk hedefi 2018 sonuna kadar bu robotları tüm Amazon çalışanlarının evlerine yerleştirmek. Açıkçası bundan daha iyi bir test grubu olur mu bilemedik. Öte yandan bu yeni robotun fiyatı da belli değil.

Günümüzde tarım alanlarının azalması ve küresel ısınma nedeniyle meyve-sebze yetiştiriciliği gitgide zorlaşıyor. Buna alternatif olarak sera yetiştiriciliği gösteriliyor. Ancak ısı ve nem gibi ortam şartlarından dolayı ürünlerde ciddi fireler verilebiliyor. Teknolojinin sunduğu olanaklar, sera yetiştiriciliğinde önemli iyileştirmeleri de beraberinde getiriyor. Turkcell’in kitlesel fonlama platformu Arıkovanı’nda fonlamaya açılan akıllı sera projesi Ignite Greenhouse sayesinde ortamla ilgili uzaktan bilgi alınabiliyor ve anında müdahale edilerek ürünlerin zarar görmesi engelleniyor.

Ignite Greenhouse, sera yetiştiriciliğinde geleneksel yöntemlere göre harcanan zaman ve işgücü gereksinimi büyük ölçüde azaltılıyor. Sistem ile bilgileri uzaktan kontrol edilebiliyor, otomatik talimat verilebiliyor. Böylece seranın ortam koşulları bilgisine istenilen zaman her yerden erişme imkanı sağlanıyor. Böylece zayi ürün oranı da azaltılmış oluyor.  Proje, seraların yanı sıra ev tipi versiyonu ile evde saksıda sera oluşturma imkanı da sunuyor.

Sensörler aracılığıyla uyarı gidiyor

Ignite Greenhouse seralara yerleştirilen sensörler aracılığıyla bilgi akışı sağlıyor. Seranın koşulları böylece mobil cihaz ya da web’den takip ediliyor. Sistem, toprak nem seviyesi düştüğünde ya da sulama ihtiyacı olduğunda uzaktan komutlarla gereken işlemi yerine getiriyor.  Geliştirilme aşamasında olan ürünün bir sonraki aşamasında, seradaki bilgileri yorumlayarak veriler doğrultusunda hareket edecek akıllı bir sisteme dönüştürülmesi hedefleniyor. Ürün gerekli desteği bulduğu takdirde satışa sunulma imkanına kavuşacak.