Hala iki üç sene önceki donanım teknolojilerini kullanan bilgisayar sahiplerinin dikkatine! Upgrade makinesi ayağınıza geldi. İşlemci, anakart, bellek ve ekran kartı kenarına upgrade yapılır.
Bir gün yeni bir bilgisayar satın alırsınız. Oldukça hızlı olan ve tüm beklentilerinizi karşılayan o yeni bilgisayarınız gün gelir yavaşlar, beklentilerinizi karşılayamaz, yeni yazılımları çalıştıramaz veya çok yavaş çalıştırır hale gelir. Peki bu bilgisayara ne olmuştur? Ve neden bu kadar fazla yavaşlamıştır?
Aslında sahip olduğunuz o bilgisayar hiç yavaşlamamış ve hatta hala ilk gün ki performansında çalışıyordur (Tabii yazılımsal veya virüssel olarak bir sorun yaşamadığınızı varsayarak söylüyoruz). Sizde yavaşlık hissini uyandıran o yeni dediğiniz gün ve gün itibariyle eski bilgisayarınızın güncel teknolojilerin gerisinde kalmasıdır.
Bir başka değişle, sürekli gelişen yenilenen ve büyüyen dijital içerik, sahibi olduğunuz bilgisayar sisteminde bulunan donanım bileşenlerinin en güncel olanlarıyla uyumlu olarak üretilmiştir. Böylelikle eski sisteminiz, yeni dijital içeriğe ayak uyduramaz ve yavaş çalışır. Bu durumu örneklendirecek olursak 2009 yılında bilgisayarınızda PES 2009 oyununu çok rahat bir şekilde oynayabiliyorsunuzdur. Fakat yıl 2012’ye geldiğinde PES 2012 oyununu çok daha yavaş bir şekilde oynarsınız. Belki de hiç oynayamazsınız.
Bunun sebebi PES 2012 oyununun 2012 yılında piyasaya çıkmış en güncel donanım bileşenleriyle uyumlu olarak geliştirilip üretilmesidir. Daha hızlı işlemci, daha hızlı ekran kartı ve daha hızlı bellekler. Çünkü görüntü kalitesi ve oyunun fiziksel motoru gelişip çok daha fazla işlem gücüne ihtiyaç duyar, eski sisteminizde bu ihtiyacı karşılayamaz.
Böyle bir durumda paranız varsa yepyeni bir bilgisayar satın alabilir veya daha az bir bütçeyle ufak tefek upgrade’ler yaparak sisteminizi oldukça hızlandırabilir ve zamana ayak uydurabilirsiniz.
İşlemci upgrade
Bir bilgisayarın en önemli ve en yüksek fiyat etiketine sahip bileşenlerinden biri olan işlemci, genel sistem performansında çok önemli ve etkili bir rol oynar. Hatta pek çok kullanıcı bir bilgisayarın onlarca parçası olmasına rağmen sadece işlemcisine ve işlemci hızına bakarak o bilgisayarın ne derece hızlı olup olmadığı hakkında fikir sahibi olabilir. Tıpkı kaynayan bir suyun kaynama hareketi ve çıkardığı buhara bakarak o suyun ne kadar sıcak olduğu hakkında fikre kapılmak gibi.
Günümüzde iki büyük işlemci üreticisi bulunuyor. Bunlardan biri AMD diğeri ise Intel. Uzun yılardır büyük bir çekişme içerisinde olan ikili son dönemlerde tarzlarını biraz farklılaştırdı. Intel yeni nesil işlemcilerinde çekirdek sayısını aynı tutarken mimari yapısında değişikliğe giderek hızlı işlemciler üretiyor. AMD ise çekirdek sayısını arttırarak yüksek sistem performansı peşinde.
Ivy Bridge işlemcilerle maksimum performans performansı
Ivy Bridge kod adı ile anılan Intel’in yeni işlemcilerinde 22nm teknolojisi kullanılıyor. Bu rakam, son kullanıcılar için pek bir şey ifade etmiyor aslında. Teorik açıdan aynı sayıda transistörün, daha az yer aplayacak şekilde imal edilmesi diyebiliriz. Ya da aynı alana daha fazla transistör tanımı da yapabiliriz. İşlemci teknolojisinde nm, yani nanometre kavramı ile bir transistörün ortalama büyüklüğü kastediliyor.
Ivy Bridge, üretim teknolojisi olarak yenilikle geldi. Intel, IVY Bridge işlemcileri 22nm’lik 3D Tri-Gate ransistör adını verdiği 3 boyutlu üretim tekniği ile üretti. Kullanıcı olarak bu teknik detayların bir yararı yok. O nedenle derine inmeyerek sadece şu konuyu açıklayalım: Bu yeni üç boyutlu teknoloji sayesinde Intel birim alan başına daha çok transistör yerleştirmiş ve üçüncü boyutun getirdiği avantaj sayesinde güç tüketiminde önemli bir tasarrufa gitmiştir.
iyileştirme sağlamış.
Ayrıca grafik performansı da bazı Ivy Bridge işlemcilerde iki kat kadar artmış. Ivy Bridge işlemciler geniş bir ürün gamına sahip olacaklar ama Intel ilk etapta sadece dört çekirdekli olanlarını piyasaya çıkardı. 2 çekirdekli Ivy Bridge işlemciler yakın da piyasada olacak.
3D Tri-Gate nedir?
3D Tri-Gate kavramı bir transistörün anatomisine yakın temas sağlandığında anlam kazanıyor. Güncel işlemcilerdeki transistörlerde akım tek bir yüzeyden geçiyor ve bu köprüdeki akımı bir köprüleme anahtarı açıp kapatıyor. İşte bu anahtarın aç kapa işleminde erişebildiği hız, o işlemcinin hızını simgeliyor.
Intel’in 3D Tri-Gate adını verdiği mimaride, yani Ivy Bridge’li işlemcilerde, söz konusu akım üç boyutlu bir yüzeyden geçiriliyor. Böylece Intel’in verdiği bilgilere göre hem akım geçen yüzey alanı arttırılıyor, hem daha fazla enerji tasarrufu sağlanıyor, hem de bu 3 boyutlu yüzeydeki akımlar ayrı ayrı kontrol edilebilerek daha hızlı aç kapa yapılabiliyor. Yani sonuç olarak daha az enerji tüketebilen, daha hızlı çalışabilen ve daha küçük ebatlara sahip işlemci üretimi yapılabiliyor.
İŞLEM PERFORMANSI açısından Ivy Bridge işlemciler aynı saat hızındaki Sandy Bridge’lere göre çok çok az bir fark getiriyorlar. Ivy Bridge ile Sandy Bridge işlemcilerin karşılaştırıldığı testlerde örneğin 700 MB’lık dosya sıkıştırma işleminde 90 saniyede sadece 3 saniye fark var.
Ama asıl performans farkı ekran kartında ortaya çıkıyor. Zaten bu grafik performans artışından dolayı, Intel Ivy Bridge işlemcileri iki arada bir derede misali Tick+ olarak tanımladığı teknolojik evrimle anıyor (Intel, işlemcilerindeki platform değişikliklerini Tick ve Tock olarak adlandırıyor. Tick’ler iyileştirme içeriyor, Tock’lar ise başlı başına yeni bir platform ve muazzam performans artışını simgeliyor. Bu nedenle Ivy Bridge işlemciler ikisinin arasında bir yerde konumlanıyor. İşlemci performansı açısından Tick ama grafik performansı açısından Tock).
IVY BRİDGE İŞLEMCİ İÇİN ANAKART DEĞİŞTİRMEYE GEREK VAR MI?
Hem evet, hem hayır. Eğer Intel 1155 soket’li bir anakartınız varsa, ki bu Nisan 2012 itibariyle Z77 chipset’li demek oluyordur, yeni bir anakart almanıza gerek yok. Çünkü Ivy Bridge işlemciler de soket 1155 kullanıyor ve Z77 ile uyumlular. Ama yoksa ve upgrade yapmayı düşünüyorsanız, anakart almanız şart.
Sandy Bridge mi, Ivy Bridge mi?
Eğer konu masaüstü bilgisayarlarsa bu sorunun net bir yanıtı iki olasılık eşliğinde var. Ekran kartı performansı gerektiren uygulamalarınız yoksa, oyun oynamayacaksanız, Ivy Bridge işlemci almanıza gerek yok. Ama bildiğiniz gibi Intel Sandy Bridge ile birlikte Intel HD Graphics teknolojisini işlemcinin içine taşıdı.
Yani bazı işlemcilerin içinde gömülü ekran kartı da var. Keza, Ivy Bridge’lerde de öyle. Ve Intel bu yeni üçüncü nesil işlemcilere HD2500 ile HD4000 serisi yeni Intel HD grafik yongaları entegre etti. Bu yongalar, Nvidia ve AMD’nin ekran kartlarıyla kıyaslanamaz belki ama HD video oynatma, oyunları orta karar kalite ayarlarıyla oynama gibi işlemlerde gayet başarılılar. Ya da testler en azından öyle gösteriyor.
Ivy Bridge işlemci fiyatları
– Intel Core i7 3770K 3.4 GHz fiyatı: 851 TL
– Intel Core i7 3770 3.4 GHz fiyatı: 728 TL
– Intel Core i5 3570 3.4 GHz fiyatı: 584 TL
– Intel Core i5 3550 3.3 GHz fiyatı: 519 TL
– Intel Core i5 3540 3.1 GHz fiyatı: 478 TL
AMD fiyat – performans oranı kullanıcıları etkiliyor
Intel, Sandy Bridge işlemcilerindeki başarısını Ivy Bridge ile devam ettirirken AMD cephesi de boş durmadı. İlk olarak Liano serisi işlemcilerle Sandy Bridge işlemcilere rakip olan AMD, Intel’in Ivy Bridge serisi işlemcilerine
Trinity platformuyla karşılık verdi.
Intel Ivy Bridge platformuyla çok güçlü işlemciler ile ön planda olurken AMD, çok güçlü entegre grafik yongaya sahip olan APU işlemcileriyle ters orantılı bir denge kuruyor. AMD’nin yeni nesil işlemci platformu Trinity’de yer alan APU’ların grafik yongalarında önceki nesil APU’lara oranla ciddi bir performans artışı kaydedildi.
Grafik işlemciyle bildiğimiz sıradan işlemciyi tek bir işlemci çatısı altında birleştiren APU işlemciler, düşük güç tüketimini yüksek performansla birleştiyriorlar. Bunun yanı sıra bu işlemciler PCI Express ekran kartlarıyla birleştikleri zaman sistem performans çıtası daha da fazla yükseliyor.
AMD APU Nedir?
“Accelerated Processing Unit” yani Hızlandırılmış İşlem Ünitesi anlamına gelen, içerisinde hem CPU hem de GPU bulunduran işlemcilere verilen genel isimdir. AMD Fusion serisi işlemcilerin genel ismi olup içerisinde grafik ünitesi barındıran tüm AMD işlemcileri kapsar. APU işlemciler, Laptop, Tablet ve Netbook gibi bilgisayarların, görüntü işlemcilerinden yararlanarak, sahip olunan uygulamaların kullanım hızını arttırması yanında daha düşük güç tüketimi sunar.
AMD Trinity işlemcilerin performansları nasıl?
İlk olarak taşınabilir bilgisayarlar için piyasaya sürülen ikinci nesil Fusion işlemci ailesi olan Trinity APU işlemcilerin A-Serisi masaüstü işlemcileri Eylül-Ekim ayları içerisinde raflarda yerini aldı. A6, A8 ve A10 model isimleriyle raflarda olacak olan işlemcilerin giriş seviyesi A4 işlemcileri de bulunuyor. 32Nm üretim teknolojisi ile üretilen işlemciler 4 çekirdekli olarak gelecekler.
AMD ilk olarak iki adet A8 ve iki adet A10 işlemcilerini piyasaya sürücek. A6 ve A4 işlemciler daha sonra son kullanıcılarla buluşacaklar. Serinin en güçlü işlemcisi A10-5800K isimli işlemci olacak. Bu işlemci 4 çekirdekli olması ile birlikte 3.8 Ghz işlemci hızına sahip. Bu hız TurboCore 2.0 ile 4.2 Ghz’e kadar çıkabiliyor. 100W TDP değerine sahip olan işlemci içerisinde Radeon HD7660D grafik yongasını barındırıyor.
Bu grafik işlemci ise 800Mhz hızla çalışıyor. Yeni seri işlemciler A85X çipsetli anakartlarla kullanılabilecek. Bu özellikleriyle yeni nesil masaüstü Trinity işlemciler grafik ağırlıklı tatmin edici bir performans sunabilecekler.
Hangi işlemciyi almalı?
İki büyük işlemci üreticisinin son nesil işlemcileri ve özelliklerine değindikten sonra şimdi geldik karar anına, bir başka değişle “zurnanın zırt dediği yere geldik.” Yeni bir işlemci almak istiyorsunuz ve hangisini seçmeniz gerekiyor bilmiyorsanız size şu şekilde yön gösterebiliriz.
a-) Mevcut sisteminiz Intel’mi AMD’mi dikkat edin. Çünkü hangi işlemciyi kullanıyorsanız ona uygun olan chipsete sahip bir anakartınız var demektir. Seçeceğiniz işlemcinin eski anakartınızla uyumlu olup olmadığı çok önemli. Uyumsuz bir model seçtiğinizde anakartınızı da değiştirmek zorunda kalırsınız. En hesaplı yoldan işlemci güncellemesi için bu kriteri her zaman kulağınıza küpe edin.
Üretici firmaların web sitelerinden işlemcilerin hangi yonga setleriyle uyumlu olduklarını kolayca öğrenebilirsiniz.
b-) ”Anakartımın uyumlu olması önemli değil, ben doğru ve performanslı işlemciyi satın almak istiyorum ve gerekirse anakartımı da değiştiririm” diyorsanız ilk düşünmeniz gereken bilgisayarınızdan ne derece bir performans beklediğiniz.
Eğer benim işlemcim her işi hızlı yapsın ve maksimum performansa sahip olsun diyorsanız ve birazda cebinizde para varsa, Düşünmeden Intel’in Ivy Bridge veya Sandy Bridge serisi işlemcilerinden birini tercih edin. Bu tercihte sisteminizde sahip olduğunuz ekran kartınında önemi büyük. Çünkü bu işlemciler yüksek CPU performansına fakat aynı performansı gösteremeyen GPU performansına sahip.
Bu işlemcilerle bir sürü uygulamayı aynı anda açabilir ve HD içerikleri kullanabilirsiniz fakat oyunlarda biraz sıkıntı yaşayabilirsiniz. Fakat iyi bir ekran kartınız varsa, hiç bir sıkıntı yok. Ama benim ekran kartım yok ve oyun da oynamak istiyorum ve biraz az bütçeye sahibim diyorsanız tercihinizi AMD’den yana kullanmanızda fayda var.
AMD işlemciler her ne kadar Intel’in yeni seri işlemcilerine yetişemese de, iGPU yani entegre grafik ünitesiyle korkunç bir fark atmış durumda. Hele bir de herhangi bir AMD Radeon ekran kartınız varsa, grafik performansını katlayabilirsiniz. Grafik kalitesi bu düzeydeyken oynayamayacağınız oyun yok.
Anakart Upgrade
Bundan iki yıl önce, Intel’in bir önceki nesil platformu olan Sandy Bridge ile tanışmıştık. Günümüzde hala performans canavarı olan bu platformla birlikte Intel, H67 ve P67 serisi yongasetlerini piyasaya sunmuştu. Bu iki anakart modeli Sandy Bridge işlemcilerini iki farklı kullanım stiliyle bize sundu. Bilgisayarı uçuşa geçiren Overclock ve daha iyi grafik deneyimi. Her ikisi de sistem performansını arttıran özellikler olsa da, anakartların yetenekleri ve performans sonuçları tabi ki farklı. H67 çipseti, entegre grafik yongası ile ekran kartının uyumlu çalışmasını sağlayarak performanslı grafik çözümü ile öne çıkarken P67 serisi anakartlar ise yüksek overclock yetenekleriyle ön plana çıkıyor.
Bu iki anakartın ardından Z68 çipsetlerle tanıştık ve bu çipset H67’nin yüksek grafik yetenekleri ile P67’nin overclock yeteneklerini bir arada sundu. Eğer bu adından bahsettiğimiz yonga setlerinden daha eski bir anakart yongası kullanıyorsanız öne çıkan özellikleri ve paranızı hesaba katarak bu anakartlardan birini seçebilirsiniz.
INTEL, işlemci upgrade konumuzda da değindiğimiz gibi, en güncel platform olan Ivy Bridge için üç anakart yonga seti çıkardı. Bu yongalar H77, Z75 ve Z77. Üç anakart modeli de Ivy Bridge işlemcilere tam uyumlu olarak çalışabiliyor.
Yeni modellerden H65 giriş, Z75 orta ve Z77 üst sınıf sistemleri hedefliyor. LGA 1155 soket tipini kullanan anakartlar, Sandy Bridge işlemcilerle uyumlu olarak çalışabiliyor. 7 serisinin en önemli özellikleri arasında PCIe 3 ve USB 3.0’a tam destek vermesi bulunuyor. Tam destekten kastımız, bu anakartlar USB 3.0’ı ek bir yongaya ihtiyaç durmadan doğrudan kullanabiliyor ve Ivy Bridge işlemci kullanımında PCIe 3.0 işlevini sergiliyor.
AMD cephesinde işler biraz farklı. Eğer Athlon veya Phenom AMD işlemciye sahipseniz ve upgrade yapmak istiyorsanız, kesinlikle Liano serisi A ve E işlemcilerini tercih etmeyin. Biraz daha bekleyerek Trinity platformunu bekleyin. Fakat Trinity platformunu ve bu platforma yönelik çıkacak olan anakartları beklemek istemiyorsanız AMD 9-serisi, A55 veya A75 chipsetli anakartlara terfi edebilirsiniz. Fakat biz ısrarla Trinity platformunu beklemenizi öneririz. Çünkü AMD kullanıcıları yine fiyat performans avantajları ile vurmak isteyeceğinden yeni platformun çok yüksek fiyat etiketlerine sahip olacağını düşünmüyoruz.
Eğer bir anakart üzerinde “askeri“ ya da “military” şeklinde ibareler görürseniz, bu anakartların sadece ordu için üretildiğini düşünmeyin. Bu tip anakartlar yapımı sırasında kullandıkları sağlam materyallerle maksimum dayanıklılık sunarlar.
Anakart üreticileri X bir model anakart için aynı yongayı kullansalar da, bu yongaların üzerine kendi eknolojilerini ekleyerek referans modelden çok daha fazla dayanıklık ve performans sunan anakartlar üretebilirler.
Bu yüzden aynı yongalı fakat farklı markalı anakartlar birbirlerinden farklı performanslar gösterirler.
Ekran Kartı Upgrade
Sıra şimdi bilgisayar performansını doğrudan etkileyen en önemli bileşenlerden biri olan ekran kartlarına geldi. Ekran kartı seçimi yapmak hem çok zor hem de çok basit. Zor diyoruz çünkü çok fazla çeşit ve detay var, kolay diyoruz çünkü üst düzey ekran kartlarının belli başlı özellikleri var. Sözü fazla uzatmadan asıl konumuza değinelim. Hangi ekran kartını satın almalı?
BU SORUNUN cevabı her zaman olduğu gibi kullanım amacınız ve cebinizdeki paraya göre değişir. Eğer sadece internet kullanıcısı iseniz, HD film izliyorsanız veya ofis programları gibi basit programlar kullanıyorsanız, daha önce bahsettiğimiz işlemci upgrade konusundaki yeni nesil işlemciler ihtiyacınızı fazlasıyla görecektir.
Intel’in HD 4000 iGPU’su ile AMD’nin HD 7000 serisi iGPU’ları tüm ihtiyaçlarınızı karşılayabilir. Bu yüzden ekstra bir ekran kartı almanıza gerek yok. Fakat, sağlam bir oyuncu veya ağır 3D uygulamaları çalıştıran bir kullanıcı iseniz giriş ve orta seviye ekran kartlarına hiç bulaşmayın deriz. Çünkü sürekli gelişen oyun dünyası herhangi bir model ekran kartını 1 senede bile eskitebiliyor.
HANGI SEVİYE ekran kartını almak gerektiğini belirledikten sonra sıra geldi bu satın alımı için ayıracağımız bütçeye. Üst seviye ekran kartları 400 TL’den başlayıp 2500 TL’ye kadar çıkmakta. Tabii bu iki fiyat birimi arasında da ince bir sınıf varkı var. Üst seviye ve high-end denilen en üst seviye kartlar. Bu noktada karşınıza çok fazla model ekran kartı çıkıyor. Bu kartları birbirinden ayırmak için kartların sahip olduğu teknik özellikler hakkında biraz bilgi sahibi olmanız gerekiyor.
EKRAN KARTI seçerken dikkat etmeniz gereken teknik özelliklerin başında GPU hızı, veri yolu genişliği, bellek kapasitesi ve bellek hızı geliyor. Ekran kartı fiyatları bu dört özelliğin ortalaması ile meydana geliyor. Örneğin
800 Mhz GPU + 128bit veri yolu + 1GB bellik kapasitesi ve 2.4 GHz bellek hızlı bir kartın 300 TL olduğunu var sayalım. 800 Mhz + 256bit + 1GB + 3.2 Ghz özellikli bir katın fiyatıda 500 TL. Görüldüğü gibi 256bit veri yolu genişliğine sahip olan ekran kartı hem daha hızlı hem de daha pahalı. Bu iki örnekten yola çıkarak şu tip özelliklere sahip ekran kartları ile de karşılaşabilirsiniz:
– 800 Mhz + 128bit + 2GB + 2.4 Ghz: 400 TL
– 650 Mhz + 320bit + 1GB + 2.4 Ghz: 400 TL
– 900 Mhz + 128bit + 1GB + 2.4 Ghz: 400 TL
– 600 Mhz + 256bit + 1GB + 3.2 Ghz: 400 TL
Yukarıdaki 4 örnek ekran kartı modeli farklı özelliklere sahip olsa da aynı fiyat etiketine sahip. Bu ekran kartlarının gösterecekleri performans birbirine çok yakın. Çünkü bir ekran kartının hızı bu 4 birimin birbiriyle olan iletişim hızıyla alakalı. Bu hızın tam ismi ise “Bellek bant genişliği”.
Bellek bantgenişliği ve önemi nedir?
Bellek bantgenişliği bir ekran kartının çalışma performansını en iyi şekilde belirginleştiren teknik özelliklerden biridir ve kartın çalışma hızını temsil eder. Bilgiler GPU’da işlenir ve sonra veri yolu aracılığı ile ekran kartının belleklerine iletilir.
İşlenen veri buradan monitöre iletilir ve görüntü oluşur. Bu işlem ne kadar hızlı gerçekleştirilirse görüntüler bir o kadar hızlı oluşur. Bu da performans dediğimiz şey…
Bantgenişliği, GPU ile ekran kartı belleğinin arasında saniyede aktarılan toplam veri miktarıdır. Bellek veriyolunun Byte cinsinden karşılığının, bellek hızıyla çarpılması sonucu hesaplanır ve GB/s olarak ifade edilir. Bellek ile GPU arasındaki hızı ifade eden bu değer ekran kartının hızını temsil eder.
Örnek hesaplama:
– A ekran kartı Bellek frekansı: 3.1 Ghz
– Veri yolu genişliği: 256 bit = 32 byte (1 byte = 8 bit)
– Bellek bant genişliği: 3.0 x 32 = 99.2 GB/s
– B ekran kartı: Bellek frekansı: 3.6 Ghz
– Veri yolu genişliği: 128 bit = 16 byte (1 byte = 8 bit)
– Bellek bant genişliği: 3.0 x 16 = 57.6 GB/s
– C ekran kartı: Bellek frekansı: 2.4 Ghz
– Veri yolu genişliği: 448 bit = 56 byte (1 byte = 8 bit)
– Bellek bant genişliği: 2.4 x 56 = 134.4 GB/s
– D ekran kartı: Bellek frekansı: 1.8 Ghz
– Veri yolu genişliği: 512 bit = 64 byte (1 byte = 8 bit)
– Bellek bant genişliği: 1,8 x 64 = 115.2 GB/s
Yukarıdaki örnek hesaplamalara baktığımızda, ekran kartının tek bir özelliğinin genel sistem performansına kesinlikle yetmediğini görüyoruz. D ekran kartı 512 bit veri yolu genişliğine sahip olmasına rağmen 448 bit’lik C ekran kartından daha yavaş çalışabiliyor. Ya da B ekran kartı 3.6 Mhz hızında çalışan belleklere sahipken, 3.1 Ghz bellek hızına sahip A ekran kartından daha yavaş çalışabiliyor.
Bu yüzden ekran kartı satın alırken tek bir teknik özelliğe takılmadan en iyi bantgenişliğini size sağlayacak teknik özelliklerin ortalamasına bakın.
Ekran Kartı Bellek tipi
Verdiğimiz örnekler içerisinde gizli bir kahraman yatıyor. O da bellek tipi. GDDR isimli bu bellek tiplerinin modelleri arasında çok ciddi hız farkları bulunuyor. Örneğin en yeni GDDR5 bellekler, GDDR3 belleklerden iki kat, GDDR2 bellekerden ise 4 kat daha fazla bant genişliği sunuyor. Satın alacağınız ekran kartının özelliklerinde yukarıdaki hesaplamaları dikkate alarak bellek tipinin önemini unutmayın.
Tabii ki ekran kartı seçimi bu kadar kolay değil fakat önemli noktaları az önce sizinle paylaştıklarımızdı. Ekran kartı seçiminde dikkat edilecek diğer detaylar ise ekran kartının bağlantı çıkışları, büyüklüğü ve güç yapısı.
Bağlantı çıkışları: Ekran kartınızın teknik özelliklerini bir şekilde görüntüleri algıladığınız monitöre aktarması gerekiyor. Bu noktada kartın sağlayabildiği görüntü çıkışları önem kazanıyor. Burada dikkat
etmeniz gereken şey, ekran kartınız ile monitörünüzün uyumu. Örneğin DVI çıkışlara sahip bir ekran kartınız ve sadece D-Sub görüntü birimine sahip olan bir monitörünüz var. Bağlantı için DVI’dan D-Sub’a dönüştüren bir dönüştürücü kullanmanız gerekiyor.
Böyle bir senaryoda görüntüyü alabilir fakat tam kalitede alamazsınız. Bu kalite farkı, HDMI ve diğer birimler arasındaki dönüştürmelerde de farkını belli ettirir. Bu yüzden monitörünüzün sahip olduğu çıkışları dikkate alarak ekran kartı seçin veya ekran kartınızın çıkışlarına uygun monitörü kullanmayı seçin. Karar sizin.
Ekran kartının boyutları: Tüm teknik özellikler hakkında bilgiye sahipsiniz, cebinizde paranız da var ve en önemlisi almanız gereken kartı biliyorsunuz. Kartı gidip alıyorsunuz. Eve gelip kasanızı açarak yeni kartınızı bilgisayarınıza takmak istiyorsunuz. Ama o da ne? Yeni aldığınız ekran kartı boyutlarından dolayı kasanıza sığmıyor. Böyle bir durumla karşılaşmamak için kasanızın iç yapısına biraz hakim olmanız gerekiyor. Yeni nesil ekran kartlarının boyları oldukça büyük. Bunun sebebi ise ekran kartlarının üzerine konulan soğutucular.
Kimi ekran kartları, kasanın arka kısmında iki adet slotu işgal edebilir. Bu gurum anakart içerisinde PCIe soketinin hemen yanında bulunan PCI soketin birinin üzerine gelerek bu slotu kullanım dışı da bırakabilir.
Bu yüzden ekran kartı satın alırken ya ekran kartınızın boyutlarına ve kasanızda bulunan boş alanlarınıza dikkat edin.
Güç yapısı: Ekran kartları çok yoğun çalıştıklarından dolayı oldukça ısınırlar. Kartın stabil çalışması içinse soğutma şart. Durum böyle olunca hem kartın bileşenlerinin hızlı çalışması hemde soğutma için oldukça fazla güçe ihtiyaç vardır. Bu yüzden üst düzey ekran kartları anakarttan aldıkları enerjinin çok daha fazlasına ihtiyaç duyarlar. Bu enerji takviyesi de direk olarak güç kaynağından gelir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, güç kaynağınızın verebildiği enerji ve ekran kartınızın performanslı çalışması için gereken enerji ihtiyacıdır.
En yeni ekran kartları performanslı ve sorunsuz çalışabilmeleri için en az 500 W’lık güç kaynaklarına ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden ekran kartı satın almadan önce güç kaynağınızı ve alacağınız ekran kartının ne kadar güce ihtiyacı olduğuna dikkat edin.
Bellek Upgrade
Bilgisayarınızda en basit ve zahmetsiz upgrade yapabileceğiniz donanım bileşeni belleklerdir. Takılıp sökülmesi de oldukça kolay olan belleklerin çok karmaşık bir yapıları yoktur. Bellekler hakkında bilmeniz ve dikkat etmeniz gerekenler bellek miktarı, bellek hızı, gecikme süreleri ve bellek türüdür. Bellekler işlemciden aldıkları verileri harddiske ulaştırmakla yükümlüdür.
Bu yüzden işlenen veriler sadece geçici olarak bellekte kalır. Verilerin asıl depolandıkları yer sabit disklerdir. Sistem belleğinin kapasitesi ne kadar fazla olursa, işlemcinin ürettiği veriyi tek seferde sabit diske ulaştırabilir.
Çok basit bir örnek verecek olursak, işlemcinin 3 GB’lık bir veri oluşturduğunu var sayın. Bu veriyi 1 GB’lık bir bellek işlemci ile sabit disk arasında 3 seferde git gel yaparak taşır. Fakat elimizde 4 GB’lık bir bellek olsaydı, bu veriyi tek seferde depolama biriminine ulaştırabilirdi.
Bellek kapasitesinin önemini bu örnekten anlayabiliriz. Bellek miktarımız ne kadar fazla olursa, bilgisayarlarda kullanılan uygulamalarda ve özellikle oyunlarda daha hızlı veri iletimi sağlanabilir.
Bellek tipi işin en temel kuralı. Yeni bir bellek satın alırken anakartınızın hangi tip belleklerle çalıştığına dikkat etmelisiniz. Örneğin anakartınız DDR3 belleklerle çalışıyorsa zaten fazla bir alternatifiniz yoktur. Bu aşama da devreye giren özellik ise belleğinizin çalışma hızıdır. Belleğin çalışma hızı, az önce de örneğini verdiğimiz işlemci ile sabit disk arasında taşınan veriyi taşırken ki sahip olduğu hızdır. Burada sakın kapasiteyi ve hızı birbiriyle karıştırmayın. Kapasite tek seferde taşınabilecek verinin boyutunu, bellek hızı ise bu taşıma işleminin yapıldığı hızdır.
Örnek:
– X bellek: 2 GB kapasite + 677 Mhz hız
– Y belelk: 1 GB kapasite + 2000 Mhz hız
Yukarıdaki örnekte X belleği elde edilen 2 GB’lık bir veriyi tek seferde fakat 2 dakikada ulaştırabiliyorsa, Y belleği aynı veriyi yaklaşık 30 saniyede ulaştırabilir. Çünkü X belleği, aldığı veriyi tek seferde sabit diske
ulaştırana kadar, Y belleği iki seferde ulaştırır fakat daha kısa sürede ulaştırır. Bu yüzden bellek satın alırken bu iki oranın ortalamasına dikkat edin.
Şu an piyasada 4GB kapasiteli bellekler oldukça ucuzladı. Eğer hala 2 GB kapasiteli bir belleğe sahipseniz hiç durmadan koşup bellek kapasitenizi arttırabilirsiniz. Piyasada 50 TL civarlarında 1333 Mhz hızında 4 GB kapasiteli bellekler bolca bulunuyor. Son olarak hatırlatmamız gereken bilgi ise anakartınızın ve işlemcinizin en fazla kaç Mhz bellek desteklediğidir. Örneğin anakartınız maximum 2000 Mhz hızlı bellekleri destekliyorsa, sizin kullanmak istediğiniz 2400 Mhz’lik bellek hiç bir işinize yaramayacaktır. Bellek hızlarına dikkat!
tarafından verilmektedir.