Arama denince aklımıza ilk olarak Google geliyor tabii ki. Fakat ülkemizde yerelleşen büyük arama motorları dışında, özel görevler için kullanabileceğiniz çok başarılı arama motorları olduğunu biliyor muydunuz?
Arama motoru denince aklımıza tabii ki ilk olarak Google geliyor. Aslında son zamanlarda arama motoru olarak sadece hazırladığı Doodle’lar ile gündeme geliyor Google, fakat popülerliğini kaybettiği de söylenemez. Google, hem teknik gücüyle hem de verdiği kaliteli servis ile mücadele etmesi zor bir rakip. Bu yüzden de pek çok arama motoru “Yeni Google” olmaya çalışmak yerine, alternatif kategorilerde arama imkanı sunuyor. Bu arama motorlarının da büyük kısmı kendi seçtikleri dallarda Google’ın verdiğinden daha başarılı sonuçlar ve hatta cevaplar verebiliyor. Son yıllarda ülkemizde özellikle yerelleştirme çalışmalarıyla dikkat çeken, televizyonlarda ve diğer medyada bol bol gördüğümüz Yandex ve Microsoft’un arama motoru Bing, doğrudan Google’ın rakipleri. Listemizde yer alan diğer servisler ise Google’a omuz atmak yerine, kendi bahçelerinde oynamayı seçen rakipler. Rusya ve ABD arasındaki mücadele devam ediyor: Yandex
Yandex’i ülkemiz başarılı reklam kampanyaları ile tanıdı. Televizyonda Türk insanına doğrudan hitap eden reklamlarında Yandex, eşeğe hoşaf tarifi, hıyara cacık tarifi, ay mekiğine ev yolunu arattı, gönlümüzde yer etti. Tabii bobiler’de yayınlanan alternatif Yandex reklamını da unutmamak lazım. Yandex’in reklamından bile daha esprili olan bu reklam tabii insanlarda “viral” imajı uyandırsa da, görmezden gelindi. Yandex şu anda ülkemizdeki en popüler ikinci arama motoru, tabii Google’dan sonra. Fakat bir diğer garip durum da Yandex’in trafiğinin büyük kısmının Google’dan “yandex” ya da “yandex.com” gibi aramalarla yönlendiriliyor olması. Hal böyle olsa da insanların Yandex’i merak etmesi ve ulaşmaya çalışması iyi bir işaret. Zaten görünürde şirket bir şekilde yolu Yandex’e düşenleri tutmak için birbirinden ilginç ve başarılı servisler sunuyor. Yaptığınız aramalar ile ilgili Yandex’in sunduğu en başarılı ayrıcalıklardan bir tanesi, satın almayı planladığınız bir ürün almak için arama yaptığınızda, sonuçlar arasında en üstte, aradığınız ürünün uygun fiyatlarını bulmanız. Bu ister teknolojik bir cihaz, isterseniz çocuk odasına duvar kağıdı olsun, uygun fiyatlı alternatifler anında karşınıza çıkıyor. İnsan gücüyle çalışan arama: ChaCha
Arama motoru denince aklımıza ilk olarak inanılmaz bir algoritma, botlar tarafından dolaşılan ve indexlenen milyonlarca sayfa geliyor. Fakat belki de çoğumuzun daha önce duymadığı ve tamamen farklı çalışan bir arama motoru ChaCha. Tamamen insan gücüyle çalışıyor. ChaCha gerçek anlamda insanların aramalarınıza cevap verdiği bir servis. Öncelikli olarak aradığınız soru, daha önce sorulmuş ve cevaplanmış sorular arasında aranıp, benzer cevaplar karşınıza geliyor. Eğer cevaplardan tatmin olmazsanız, sisteme Facebook, Twitter gibi hesaplarınızla kayıt olup, cevap isteyebiliyorsunuz. Bu andan sonra sistem size biraz beklemenizi söylüyor. Kısa bir süre sonra da doğrudan bir operatör sorduğunuz sorunun cevabını size veriyor. Eğer cevap yine sizi tatmin etmezse yeni bir cevap talep edebiliyorsunuz. Pek çok arama motorunda test amaçlı ilk olarak “How can i go to Sultanahmet?” araması yapıyorum. Bunun sebebi de internet üzerindeki aynı cümleyle yapılan geyikler ile benim istediğim yol tarifini ayırt edip, edemeyeceğini görmek. En düzgün cevabı da ChaCha’dan aldığımı söyleyebilirim. Bilimsel arama moturu: Wolfram-Alpha
Wolfram-Alpha, daha önce bahsettiğimiz özelleşmiş arama motorlarından bir tanesi. “Katy Perry resimleri” arayacağınız motor, kesinlikle Wolfram-Alpha değil. Eğer bu arama motorunda bu tarz bir arama yaparsanız, muhtemelen bulacağınız içerik, beklediğinizden çok çok farklı olacaktır. Bilimsel arama aslında kafa dağıtmak için internette gezinen insanlar için korkutucu bir terim. Fakat örneğin üniversitedeki bir mühendislik öğrencisi için Wikipedia’dan bile daha fazla içerik sunabiliyor Wolfram-Alpha. 1’den 10’a (sin z)/z^3 serisi gibi bir arama yaptığınızda karşınıza sonuç olarak sorunun çözümü ve grafiği saniyeler içerisinde çıkıyor. Matematiksel işlemler dışında Wolfram-Alpha üzerinde birbiriyle ilgili kelimeleri karşılaştırabiliyorsunuz. Örnek olarak İstanbul – İzmir karşılaştırması yapabildiğiniz gibi THY ve Lufthansa arasındaki ortalama rötar yapma oranlarını da karşılaştırabiliyorsunuz. Wolfram-Alpha’nın diğer servislerde bulamayacağınız, ya da bulsanız da kullanamayacağınız pek çok veriyi yorumlayıp kullanılabilir hale getirdiğini söyleyebiliriz. Wolfram-Alpha’nın sunduğu diğer ekstra bir servis de, tıpkı yorumladığı diğer bilimsel veriler gibi Facebook hesabınızdaki verileri de çok başarılı şekilde yorumlaması. Facebook hesabınızla giriş yaptığınızda Wolfram-Alpha üzerinde listenizde en çok olan isim, en fazla gönderi yaptığınız saatler ya da en beğenilen gönderileriniz gibi ilginç istatistiklere ulaşabiliyorsunuz. Spamsiz arama motoru: Blekko
Farklı arayışlar içine giren ve piyasadaki bilindik arama motorlarından ayrılan diğer bir servis de Blekko. Blekko da ChaCha gibi insan gücüyle çalışan bir arama motoru aslında. Fakat ChaCha’daki gibi cevapları insanlar vermiyor. Bunun yerine insanlar belirli slashtagler ile beğendikleri sayfaları işaretliyor ve bu sayede o aramalarda, spamsiz ve doğru sonuç veren bu sonuçlar üstte çıkıyor. Blekko’da kullanılan slashtagler, Twitter’ın hashtagleri ya da Reddit’in subredditleri gibi belirli başlıkları ayırmakta kullanılıyor. Örnek olarak “Everest /geography” araması yaptığınızda, Everest ile ilgili coğrafi sonuçlar karşınıza gelirken, “Everest /tourism” gibi bir arama ise Everest’e gideceklere seyahat önerileri sunan sayfalara yönlendirebiliyor. Genelde iyi niyetli insanlar tarafından etiketlemeler yapıldığı ve mümkün olduğunca Blekko ekibi tarafından da sonuçlar kontrol edildiği için daha doğru ve zararlı yazılım içermeyen sitelere yönlendiriliyorsunuz. Diğer kullanıcılara sorun: Quora
Quora da aslında Blekko ve ChaCha gibi insan gücüyle çalışan bir arama motoru. İnsanlar öğrenmek ya da bilgilenmek istedikleri konular ile ilgili sorular soruyor ve Quora kullanıcılarından yanıtlar alıyorlar. Fakat Quora’nın asıl sihri, arama sırasındaki otomatik tamamlamasında. Örnek olarak Amsterdam’a gideceksiniz, fakat ne kalacak bir yer ne de güvenilir bir restoran bilmediğinizi düşünün. Quora’ya girip tüm sorularınızın cevaplarını rahatlıkla alabilirsiniz. Tabii İngilizce olarak çalışan sisteme sorunuzu konuşma dilinde kullandığınız şekilde yazdığınızda, kelimeleriniz ve benzerleri bağdaştırılarak en iyi seçenekler karşınıza çıkıyor. Siz de öğrenmek istediğiniz cevaba tıklayarak daha önce verilmiş cevaplara bakabiliyorsunuz. Eğer tatmin olmazsanız yeni bir soru yaratıp insanlara yöneltebiliyorsunuz. Aynı şekilde bir soru sayfasında ise ilgili konulardan ilginizi çekenleri gezmeye devam edebiliyorsunuz. Yine Facebook ve Twitter gibi servisler üzerinden kayıt yapılabildiğinden uğraştırmayan bir servis Quora. Yeşil enerjiyle çalışan arama motoru: Gigablast
Gigablast’ın kimseye rakip olma gibi bir derdi yok, fakat çok güzel bir fikre dayanıyor. Dünya üzerinde her gün yapılan milyarlarca arama, toplamda bakıldığında inanılmaz bir enerji harcıyor. Gigablast ise diğer arama motorları aksine yüzde 90 oranda rüzgar enerjisiyle çalışıyor. Bu yüzden diyorlar ki “Önce bizim sitemizde arayın. Bulamazsanız kömür tabanlı motorlar da burada”. TuneFind: Şu sahnede çalan müzik neydi?
Artık internet hızlarımızın artmasıyla, rahat rahat yabancı dizileri de takip eder olduk. Dizi izlerken de ara ara bir müziği beğenir, fakat daha sonra bulamayız. Bu soruna da çözüm getiren ve dizilerin spesifik sahnelerinde çalan müzikleri, sahne ile birlikte yayınlayan TuneFind’da siz de kafanıza takılan o şarkıyı bulabilirsiniz. Video aramak için: Blinkx
Herhangi bir videoyu ararken ardı ardına çıkan yalan sonuçlardan sıkıldıysanız, Blinkx üzerinde bu videoyu çok daha kolay bulabilirsiniz. Tamamen video araması üzerine özelleşmiş olan bu servis YouTube, Dailymotion, Metacafe gibi popüler video siteleri yanında haber sitelerinin video sayfalarındaki sonuçları da gösteriyor. Semantik arama motoru: Hakia
Bir zamanlar dünya gündemine “Google katili” olarak gelen ve semantik web akımının en azından anlam olarak öncülerinden olan Hakia’nın arkasında yapay zeka ve bulanık mantık uzmanı Türk, Rıza Berkan bulunuyor. Akıllı arama vaat eden Hakia ne yazık ki artık sözünde duramıyor. Hastalık hastaları için arama: Healthline
Healthline bir sağlık arama motoru. İsterseniz yaşamakta olduğunuzu düşündüğünüz, ama ne olduğunu bilmediğiniz hastalık ile ilgili olarak yaşadığınız semptomları yazarak arama yapabilirsiniz. Ya da prospektüsünü okumaya üşendiğiniz ilacınız ile ilgili ayrıntılı bilgi alabilirsiniz. Eksiği, Türkçe dil seçeneği bulunmadığı için semptomların İngilizcesini yazmanız gerekmesi. Ortaya karışık: Dogpile
Hangi büyük arama motorunu kullanacağınıza karar veremiyorsanız, Dogpile sizin yerinize veriyor. Sistem istediğiniz aramayı bütün büyük arama motorlarında yapıyor ve dönen sonuçları yorumlayarak size en mantıklı sıralamayla sunuyor.