Hiperenflasyon ile mücadele eden Venezuela’dan önemli bir adım geldi. Venezuela, resmi parası Bolivar’ı dijitalleştirerek enflasyonu kontrol altına almayı hedefliyor. Aynı zamanda Venezuela Merkez Bankası da aynı hedefle dijital Bolivar’dan altı sıfır atacak.
Venezuela Merkez Bankası tarafından yapılan açıklamaya göre dijital Bolivar, 1 Ekim’de sirkülasyona sokulacak. Şubat ayında Venezula başkanı Nicolas Maduro, dijital paralarını çıkarmaya hazırlandıklarını söylemişti. Venezuela Merkez Bankası tarafından gelen açıklamayla da bu doğrulanmış oldu. Açıklama öncelikle Bankanın sosyal medya hesaplarında yayınlandı ve ardından Ekonomi ve Finans Bakanlığı tarafından da resmi duyuru yapıldı.
COMUNICADO OFICIAL🔵| A partir del 1° de octubre entra en vigencia el Bolívar Digital
#BCV🇻🇪 https://t.co/635uhVu1sA pic.twitter.com/aErAOUvwHL— Banco Central de Venezuela (@BCV_ORG_VE) August 5, 2021
Yerel para birimlerinin dijitalleştirilmesiyle ilgili ciddi bir adım da bu şekilde Venezuela tarafından gerçekleştiriliyor. Birçok ülke bu konuyla ilgili çalışmalarını sürdürürken bunu gerçekleştirmeye en yakın ülkenin Çin olacağı düşünülüyor. Dijital Yuan ile ilgili pilot programını yürürlüğe sokan Çin’den sonra Venezuela’dan da doğrudan bir adım gelmiş oldu ve bu adım ile planlarını gerçekleştirmeye çoğu ülkeden daha yakın oldukları görülüyor. Dijital paralarını çıkarmak için çalışmalarını sürdüren diğer ülkeler arasında İsveç, Bahamalar, Fransa, Filipinler, Japonya, Türkiye ve İsviçre bulunuyor.
Dijital Bolivar, aslında bir Merkez Bankası Dijital Parası veya ingilizce kısaltmasıyla CBDC. Bitcoin gibi geleneksel kripto paralardan bazı farklılıkları bulunan dijital paralar ülkelerin merkez bankaları tarafından basılan geleneksel fiat paraların bir dijital versiyonu olarak düşünülebilir. Ancak dijital paraların da kripto paralara göre önemli farklılıkları bulunuyor. Her ne kadar dijital paralar, kripto paralardan esinlenilse de temellerinde çoğunlukla kripto paralar gibi bir blok zinciri veya dağıtık hesap defteri teknolojisine sahip değil. Aynı zamanda dijital paralar, Bitcoin gibi henüz çıkmadan belirlenmiş kurallara da sahip değil. Örneğin Bitcoin’in toplam arz miktarı henüz çıkmadan 21 milyon adet olacak şekilde belirlendi. Ancak dijital paralar da tıpkı şu an dünya üzerinde Amerikan Doları, Euro vs. gibi fiat para birimlerinde yaşandığı üzere insanlara sorulmadan merkezi otoriteler tarafından basılarak çoğaltılabilecek ve arz miktarları manipüle edilebilecek. Artan arza bağlı olarak da para birimleri değer kaybederek, günlük hayatında o para birimini kullanan insanları fakirleştirerek o insanlara zarar verecek. Dolayısıyla bunun gibi dijital paraların da kripto paraların yerini tutamayacağı ve kripto paralar gibi özgürlükçü yapılarının olmadığı biliniyor. Dijital paraların da yalnızca kuralları belirlenmiş merkeziyetsiz kripto paraları kendisine bir tehdit olarak gören merkezi otoritelerin, kripto paraların yerini almasını umarak hazırladıkları ve belki de gelecekte kripto paraları ekarte ederek, insanlar üzerinde daha fazla kontrol sağlamak adına yalnızca kendi alternatiflerini seçenek olarak sunacakları kimileri tarafından düşünülüyor. Çin’de yakın bir tarihte Bitcoin ve diğer kripto para madenciliğinin yasaklanarak, Dijital Yuan çalışmalarının hızlandırılmasının da buna bir örnek ve belki de Dünya üzerinde bunun ilk ancak son olmayacak bir örnek oluşturduğu düşünülüyor.
Venezuela’da yaşanan hiperenflasyonun daha iyi anlaşılabilmesi için Bloomberg tarafından hazırlanan Cafe con Leche indeksine göre Venezuela’nın başkenti Karakas’ın doğusundaki bir fırında içilen bir fincan kahvenin güncel fiyatı 7,662,898 Bolivar tutuyor. Bu da 2 doların biraz altında. Dolar bazında bakıldığında fiyat kabul edilebilir gözükse de Venezuela’da çalışan insanlar için asgari ücret 7 milyon Bolivar civarında. Bu miktar da bahsettiğimiz bir fincan kahveyi satın almaya yetmiyor.
Dijital Bolivar çalışması Venezuela’nın ilk dijital parası olmayacak. Daha önce de 2018 yılında Nicolas Maduro, Petro isminde bir dijital para çıkartmıştı ve Venezuela’nın dijital parasından altı sıfır atması, ülkede son 15 yılda yaşanan üçüncü para ayarlaması olacak. 2007 yılında önceki başkan Hugo Chavez paradan üç sıfır atmıştı. Ardından Nicolas Maduro, Petro’yu kullanarak paradan bir beş sıfır daha atmıştı.
Venezuela’da yaşanan önceki olaylar göz önünde bulundurulduğunda kimileri tarafından çıkartılan bu dijital paranın önemli bir etkisinin olmayacağı ve paradan daha fazla sıfırlar atmak için bir bahane olduğu düşünülüyor. Benzer durumlar 2000’li yıllarda yine hiperenflasyonla mücadele veren Zimbabwe tarafından yabancı para birimlerine geçmeden önce üç kez yaşanmıştı.
Venezuela’nın para politikası, ülkede yaşanan hiperenflasyon döngüsünden bir an önce kurtulmak üzerine odaklanmış durumda ve duyurulan bu dijital paranın da bu konuda faydalı olabileceği de düşünülüyor. Bankaya göre bu dijital para, ulusal banka operasyonları için yabancı sistemlerden bağımsızlığı destekleyen, Venezuela’da Venezuelalılar tarafından yapılan, özgür bir sistem olan yeni Finansal Mesajlaşma Değişim Sistemi’nde de kullanılacak. Ülkenin finansal sistemi ABD tarafından yönetilen ekonomik yaptırımlar altında ezilirken bu aynı zamanda 2018 Şubat ayında piyasaya sürülen Petro’nun da hedefiydi. Dolayısıyla Petro’nun da global finansal sistemin etrafından dolanan bir sistem olması bekleniyordu. Ancak son yapılan açıklamada Petro ile ilgili herhangi bir ibare bulunmuyor.
Dijital Bolivar‘ın mekanikleri ile ilgili fazla bir bilgi verilmese de bahsettiğimiz sebeplerden ötürü fiziksel Bolivar ile benzer şekilde kullanılacağı öngörülüyor. Venezuela’da konuyla ilgili hızlı adımlar atılmaya başlandı. Sıfırı atılmış banknotlar basılmaya başlandı. Paranın döviz kurları, yabancı döviz piyasaları tarafından belirlenmeye ve aynı şekilde dalgalanmaya devam edecek ve ülkenin asgari ücretinde herhangi bir değişiklik yapılmayacak. Dolayısıyla bu durumunda halkın yaşam kalitesi üzerinde herhangi bir iyileşmeye neden olmayacağı bekleniyor…