Çocuklarımız YouTube’da, bizim zamanında TV başında vakit geçirdiğimiz kadar vakit geçirir oldu. YouTube’da, iyi ve yararlı içerikler kadar özellikle çocukların zihinsel gelişiminde oldukça etkili olabilecek zararlı videolar da mevcut. Peki siz bir ebeveyn, ya da abi-abla olarak çocuklarınızın/kardeşlerinizin YouTube’da nasıl zaman gerdirdiğini biliyor musunuz? İşte bu rehberimiz de çocuklarımızın YouTube’da daha verimli vakit geçirmesi amacıyla hazırlandı.
YouTube gerçek manada televizyonun yerini almaya başladı. Özellikle orta yaş ve yaşlı kesimi dışında gençlerimiz ve çocuklarımız tamamen YouTube’a yöneldi. Eğlenceli, öğretici, televizyonda bolca bulunan amaçsız içeriklerden daha verimli videoların bulunduğu YouTube, bu konuda önemli derecede yol gösterici konuma geldi. Özellikle ergenlik dönemindeki ve daha küçük yaştaki çocukların radarına giren kişi ve oluşumlara ait videoların milyonlarca izlendiği bir gerçek. Hatta buna en güzel örnek geçtiğimiz ay vizyona giren filmi olan bir YouTube ünlüsünün hem YouTube hem de sinemadaki izlenme sayılarını araştırabilirsiniz.
İçindekiler
Çocuklarımız YouTube’da neler izliyor?
Peki çocuğunuz ya da kardeşinizin YouTube’da hangi içerikleri izlediğini, bu içeriklerin bu küçük yaşta ve gelişme çağında olan birey için ne kadar zararlı olabileceğini biliyor musunuz? Ya da YouTube kullanmada yaş sınırının 13 olduğunu? Yani 13 yaşından küçük çocukların YouTube’da kendi başına takılmasının kesinlikle yasak olduğunu ve sadece sizin yönlendirmeleriniz ve sizin profiliniz üzerinden, yine sizin açacağınız videoları izlemesi gerektiğinden haberdar mısınız? Masum görünen birçok çocuk videolarında çocuklara oldukça zararlı içerikler olduğunu? İşte bu noktada almanız gereken önlemleri sizlere aktarıyoruz.
Akıllı telefonu olan çocuk YouTube’a girer!
Eğer çocuğunuzun ya da kardeşinizin bir akıllı telefonu var ise markası ne olursa olsun Android, iOS ya da Windows Phone işletim sistemine sahip olduğu sürece YouTube uygulamasına, internet sitesine rahatça erişebilir. Bu durum da evdeki bilgisayar ya da tablette kontrolünüz altında içerikler ve internet sitelerinde dolaştığını sandığınız çocuğun siz yokken telefonunda tamamen özgür olduğunun göstergesi. Bu nedenle özellikle ilkokul çağında olan çocuklara akıllı telefon almak oldukça büyük bir risk teşkil ettiğini belirtmeliyiz. Daha düşünce yapısı oturmamış bir çocuğa akıllı telefonu arayıp ulaşmak amacıyla teslim etmek, siz farkında olmadan söz konusu çocuğun çok farklı içeriklere erişebilme anahtarını da teslim ettiğiniz anlamına geldiğini unutmayın!
Kısıtlı Modu tercih edin
YouTube üzerinde içerikler için de belli yaş sınırlamaları mevcut. YouTube, bunu gerek yayıncılar üzerinden belirtmesini isterken aynı zamanda kendi algoritması üzerinden denetleyerek kategorilere ayırmakta. Bu nedenle YouTube’da bulunan Kısıtlı Mod uygulamasını devreye sokmanız halinde çocuğunuzun sizin bile izlemekten çekinebileceğiniz içeriklere ya da yetişkinlere yönelik videolara ulaşmasını engelleyecektir. Bu sayede çocuğunuz YouTube’da daha rahat dolaşmasını sağlayabilirsiniz. Bunu yapmak için ise hemen sağ üst tarafta bulunan profil fotoğrafınıza tıklamanız ardından açılan listede alt bölümlerdeki kısıtlı modu açarak aktif edebilirsiniz.
İzleme geçmişini takip edin
YouTube’da profil üzerinden izlenen her video YouTube verilerinde tutulur. Eğer çocuğunuz bir YouTube hesabına sahip ise mutlaka şifresini de biliyor olmanız önemli. Bu sayede sık sık hesabına giriş yaparak ya da çocuğunuzun kişisel bilgisayarı veya telefonu üzerinden YouTube’da bulunan Geçmiş bölümüne göz atarak çocuğunuzun kendi hesabından izlediği tüm videolara göz atabilirsiniz. Dikkatinizi çeken başlık ve görsele sahip videolara da göz atarak çocuğunuzun hangi videolara eriştiğini görebilirsiniz.
Zararsız gibi görünen her içerik gerçekten öyle mi?
Yukarıda bahsettiğimiz videolara göz attınız, çoğu da çizgi film gibi içerikler gibi görünüyor. Ancak aralarında bilmediğiniz içerikler varsa mutlaka videoyu izleyin. Kısa bir süre önce YouTube’da ortaya çıkan çocuklara yönelik çizgi filmler gibi görünen içeriklerde oldukça sakıncalı videolar ortaya çıktı. Bunu milyonlarca, hatta milyarlarca video yüklenen YouTube incelemede sorunlar yaşadığı ise ortada. Çözümü ise çocuğunuzun izlediği videolara göz atıp, sakıncalı gördüğünüz içerikleri “Uygunsuz İçerik” olarak şikayet etmek. Bu sayede YouTube’un kurallarını ihlal eden videoları ve kanalları bildirebilir, kısa sürede kaldırılmasını sağlayabilirsiniz.
“YouTuber” diyen çocuk
Günümüzde özellikle ergenlik çağındaki çocuklarımız tarafından sıklıkla takip edilen YouTuber olarak tabir edilen kişiler aynı şekilde çocuklarımızın da benzer içerikler üretme isteğini arttırmakta. Ülkemizde ise birçok anne-babaya kamera, kameralı telefonlaralınması istenerek YouTuber olmak istediklerini belirten sorular-istekler yöneltiliyor. Bu konuda aceleci olamamanız gerektiğini belirtelim. Eğer düşüncesiz olumlu yönde ise çocuğunuzun açacağı kanaldaki yorumları ve çocuğunuzun içeriklerini sürekli kontrol altında tutmalısınız. YouTube’un özellikle yorumlar tarafında günümüzde ciddi sorunlar ortaya koyan siber zorbalığa varacak sonuçlar ortaya koyduğunu görebilirsiniz. Bu nedenle bilinçli bir yaşa gelmeyen çocukların kendi içeriklerini sunacakları bir YouTube kanalı açmalarını önermediğimizi belirtelim. Tamamen saf hayaller ile kurulan bu kanallar ileride ciddi psikolojik sorunlar yaşanmasına ön ayak olabilir.
Profil kontrolü şart!
Her ne kadar aktif bir kanal olmasa da YouTube hesabına sahip olan her kullanıcının bir profili gibi kanalı mevcuttur. Eğer çocuğunuz 13 yaşından büyük ise -ki küçük olmasına rağmen doğum yılını değiştirerek bunu yapabiliyor- daha önce bahsettiğimiz izleme geçmişinin yanı sıra takip ettiği, yani abone olduğu kanallara, beğendiği videolara ve yorumlarını da kontrol etmeniz önemli. Bu sayede çocuğunuzun YouTube üzerinde nasıl içeriklere ulaştığını görebilirsiniz.
Çocuklarınıza içerikleri siz hazırlayın
Eğer çocuğunuz sizin telefonunuzdan ya da sizin YouTube hesabınızın açık olduğu tablet ya da bilgisayardan YouTube’a erişiyor ise siz kendi oynatma listelerinizi hazırlarken ergenlik çağındaki çocuklarınıza da favori videolarından oluşan oynatma listeleri hazırlayabilirsiniz. Hem sizin kontrolünüz altındaki videoları görecek olan çocuğunuzla beraber videoları izlemek de önemli bir kontrol aracı olduğunu unutmayın.
YouTube Kids
Son olarak YouTube Kids adında sadece çocuklara yönelik içeriklerin bulunduğu bir platform daha olduğunu belirtelim. Android ve iOS platformunda bulunan bu uygulama üzerinden çocuğunuzun sadece çocuklara yönelik içerikler izlemesini sağlamanız da oldukça kolay. Hatta yukarıda bahsettiğimiz sorunların çoğundan böylece arınmış bir platformda çocuğunuzun rahatça ilgisini çekecek videolar bulmayı da kolaylaştırmış olacaksınız.
Kuralcı/zorlayıcı olmayın
Yazımızda bahsettiğimiz önlemleri almak amacıyla ya da çocuğunuza yönelik olmayan, zararlı içerikleri çocuğunuzun izlediğini farkettiğinizde zorlayıcı olmak çocuğunuzun benzer içerikleri gizli gizli izlemesine sebep olabilir. Bu nedenle eğer izlemiş ise izlediği içeriklerin zararlı olduğundan bahsetmek, izlememesi gereken içeriklerin neden izlenmemesi gerektiğini çocuğunuzun ikna olacağı dilde anlatmak da önem arz ediyor.
Sonuç olarak temel olarak YouTube’da bilinçli bir birey olmanız önemli. Her şeyden önce YouTube’un nasıl kullanılması gerektiğini bizzat kendiniz öğrenmelisiniz. Unutmayın, eğer teknolojiye daha hakim olan bir çocuğunuz varsa sizin erişebildiğiniz içeriklere nasıl erişebileceğini öğrenebilecek kadar kıvrak zekaya sahip çocuklara ve gençlere sahibiz. Bu nedenle çocuğunuza bilinçli YouTube ve internet kullanımı için önce kendinizi bilinçlendirmenizi de özellikle tavsiye ediyoruz. Çünkü özellikle geniş kitlelerden tarafından izlenen videolar ve kanallar içerikleri bakımından bilinçli bireyler olan gençlere ve erişkin kişilere yönelik olabilir. Bu nedenle nasıl ki internet doğru kullanımda oldukça yararlı bir servis ise, aynı şekilde YouTube da bilinçli kullanıldığı sürece çocuğunuz için eğitici, öğretici ve gelişimine katkı sağlayabilecek bir servistir.
tarafından verilmektedir.